تاریخچه سنگ نفریت یشم:
هنگامیکه جواهرفروشان میخواهند ارزش سنگهای قیمتی را در نزد خریداران بالا ببرند و آن را به اثبات برسانند، سخن از معامله پیرکارتیر در سال ۱۸۱۱ را به میان میآورند که در ازای یکرشته مروارید طبیعی، ساختمانی را در خیابان پنجم منطقه مشهوری از مانهاتان خریداری و بعدها آن را تبدیل به دفتر مرکزی عرضه جواهرات فرانسوی در آمریکا میکند.
باوجودآنکه صرف یک میلیون دلار برای انجام معامله مزبور مبلغ هنگفتی به نظر میرسد، اما در مقایسه با معامله چندمیلیوندلاری سرزمین در قبال دریافت جواهر حدود ۵۰۰ سال پیش از میلاد مسیح و پیشنهاد دو شهر توسط حاکم چین در ازای اخذ مجموعهای گرانبها از آثار هنری جید، چندان قابلملاحظه به شمار نمیآید. اگرچه در نهایت، این اقدام عملی نشد؛ اما باعث شد نقش جید بهعنوان گنجینهای گرانبها در تاریخ چین و اهمیت آن در طی ۵۰۰۰ سال گذشته آشکار شده و این کشور در زمینه مهارت و تخصص در ساخت آثار هنری مزین به جید بهعنوان مرکز اصلی عرضه در جهان شناخته شود.
نفریت (سیلیکات کلسیم و منیزیم) همان جید است که در معامله سنگ در ازای زمین مطرح شد. این نوع جید را با جیدیت اشتباه نگیرید که این اواخر با نام جانی نفریت در دسترس قرار گرفته و سالهای پس از میلاد مسیح برای اولینبار در تاریخ چین موردتوجه قرار گرفت.
از روز اول ورود به چین، جیدیت (سیلیکات کلسیم و منیزیم) جایگزین نفریت شد و حکم جید موردنظر و دلخواه هنرمندان و طرفداران را پیدا کرد. در نتیجه به گفته فریدوارد، عکاس و روزنامهنگار، اکثر چینیها، تاریخچه نفریت و عظمت آن را در طول اعصار گذشته فراموش کردهاند و تنها تعداد معدودی از آنها به درک این نکته نائل آمدهاند.
امروزه با گذشت دو قرن از ورود جیدیت به چین، نفریت جایگاه اولیه خود را از دست داده و در سطح زیورآلات معمولی قرار گرفته است. حتی یافتههای جدید نفریت در نیوزلند، کلمبیا و بریتانیا که بهترین نمونههای آن با داشتن رنگ و درخشش خاص خود با جیدیت برمه به رقابت برمیخیزند، نتوانسته است از سقوط نفریت و تقلیل موقعیت آن در کشور چین جلوگیری کند.
بهمنظور احیا مجدد جایگاه ازدسترفته نفریت پس از تأخیری طولانیمدت، لازم است به زیبایی بازگردیم که هنوز بهعنوان جید در جهان بر سر زبانها بود. ازنقطهنظر فرهنگی، نفریت در چین بیش از دیگر تمدنهای آن دوران اهمیت داشته است.
ممکن است زمرد در نزد مصریان و الماس از نظر هندیان قابلستایش بوده و روم ارتش خود را برای یافتن مروارید و کهربا بسیج کرده باشد، اما ارزش نفریت از نظر چینیها تا حدی است که حکام آن حاضر بودند کل شهرهای خود را برای دریافت نمونههای کار شدهای از آن بهطرف معامله ببخشند.
سنگ نفریت یشم چیست؟
سنگ نفریت یشم یک کانی کریستالی خیرهکننده با تودههای کریستالی متراکم و فیبری هستند. این ماده در فرهنگ سنتی چین بهعنوان یک ماده بسیار ارزشمند و مقدس در نظر گرفته میشود. سنگ نفریت یشم و یشم از زمانی که کشف شدند، با وجود ترکیب شیمیایی بسیار متفاوتشان، با یکدیگر اشتباه گرفته شدهاند.
سنگ نفریت یشم نرم و فیبری است. این نوع یشم است که جامعه غربی بیشتر آن را با کندهکاری، جواهرات و دکور مرتبط میداند. نفریت قطعاً محبوبتر و پرکاربردتر از این دو نوع است و یافتن آن آسانتر است.
معنی سنگ نفریت یشم چیست؟
نام نفریت از کلمه یونانی nephros گرفته شده است که مستقیماً به معنای کلیه است. سنگها و سنگریزههایی که سنگ نفریت یشم از آنها استخراج میشود، به طرز چشمگیری شبیه به یک کلیه هستند.زمانی که چینیها سالها پیش سنگ نفریت یشم را کشف کردند، شکل کلیه سنگها به آنها الهام بخشید که این سنگ زیبا به بهبود بیماری کلیوی کمک میکند.سنگ نفریت یشم بخشی از خانواده کریستالهای سیلیکات است، در مجموعهای از رنگهای خاص وجود دارد و این باعث میشود تفاوت بین سنگ نفریت یشم و یشم دشوار باشد. سنگ نفریت یشم بیشتر در سایههای سبز یا بژ یافت میشوند. آنها همچنین در رنگهای قهوهای تیره، سیاه، خاکستری – قهوهای، زرد و زرد – سبز یافت میشوند.سنگ نفریت یشم بیشتر در روسیه، نیوزلند، چین، تایلند و کانادا یافت میشوند.
نفریت چیست:
در گذشته نفریت را یشم می پنداشتند. در سال 1863 یک فرانسوی ثابت کرد که این کانی های هفت هزار ساله با هم متفاوتند. البته تمایز یشم از نفریت برای مردم عادی بسیار مشکل بوده و ماهیت واقعی کانی های تشکیل دهنده آن اشتباه گرفته می شود.
واژه نفریت در زبان یونانی به معنای کلیه است ؛ با ترکیب شیمیایی Ca2(Mg,Fe)5[OHaSi4O11]2 نوع سخت و فشرده ای از گروه آکتینولیت (Actinolite Group) یا ترمولیت (کانی های خانواده آمفیبول) می باشد . از یشم سبز سخت تر بوده و معمولا به صورت توده های نیمه شفاف یا مات به رنگ های سبز تیره ، خاکستری ، سفید ، آبی مایل به سبز ، زرد ، سیاه و یا حتی قرمز دیده می شود اما رنگ سبز آن مرغوب تر و گرانبهاتر می باشد. انواع خال دار و نوار مانند آن نیز موجود است. برای بهبود کیفیت این کانی آن را به طور مصنوعی رنگ می کنند.
مهم ترین نوع این کانی به رنگ سبز تیره است و «یشم اسفناجی» یا «یشم چینی» خوانده می شود. یشم روسی با رنگ سبز اسفناجی نیز نوعی از این کانی نیمه گرانبها می باشد که در غرب دریاچه بایکال یافت می شود.
قبل از سال 1800 میلادی در چین و زلاندنو و سواحل اقیانوس های آرام و اطلس مورد توجه بوده است. تا قبل از سال 1750 میلادی جیدایت در چین ناشناخته بود و حجاری های چینی قبل از اواسط قرن هجدهم منحصرا بر نفریت انجام می شده که یشم خوانده می شد.
تفاوت سنگ جادئیت و نفریت در چیست؟
تا قبل از سال 1863 تصور می شد که یشم سبز (Jade) و نفریت (Nephrite) هر دو از یک گروه هستند. تا اینکه یک فرانسوی ثابت کرد این دو کانی با قدمت هفت هزار ساله خود متفاوت اند و جادئیت از گروه یشم سبز و نفریت از گروه هورنبلند است. هرچند در عامیانه هر دو اینها به اسم جید یا یشم خوانده می شوند زیرا احتمالا تمایز آن دو برای اشخاص عادی خیلی مشکل بوده است. نفریت (سختی 6 تا 6.5 ) سنگی با سختی کمتر (حدود 10%) از جیدیت (سختی 6.5 تا 7) است. همچنین سفتی نقریت به دلیل بافت فیبری آن بیشتر از جیدیت است. ذخایر نفریت از جیدیت بسیار بیشتر و از نظر ارزش و قیمت نیز پایینتر آن میباشد.
- درجه سختی جیدایت از نفریت بیشتر و به همین خاطر نفریت از جیدایت نرم تر می باشد.
- نفریت بیشتر فیبری و جیدایت ظاهری بیشتر کریستالی دارد.
- نفریت بیشتر دارای رنگی یکنواخت و جیدایت اغلب لکه دار و رگه ای است.
- نفریت حالتی صابونی با پرده رنگی کهنه و ظاهری فشرده است اما جیدایت بیشتر سرزنده و با پرده رنگی شفاف است.
معادن نفریت در کدام مناطق قرار دارد؟
معادن اصلی آن در غرب سینک کیانگ و در نزدیکی کاشغر و ختن در چین در میان سنگ های سرپنتین و رسوبات بستر رودخانه قرار داند. در جنوب نیوزیلند نیز استخراج می شود ولی صدور آن به خارج از کشور ممنوع می باشد.
معادن دیگری نیز در استرالیا ، برمه ، برزیل ، کانادا ، مکزیک ، گینه نو ، تایوان و لهستان وجود دارد.
مرکز اصلی صادرات نفریت برمه و گواتمالا است و مرکز تراش مدرن آن کانادا می باشد.
از جیدایت و نفریت در زمان های ما قبل تاریخ به عنوان سنگی سخت در حجاری استفاده می شد.
در گذشته این کانی ها را به وسیله کوارتز تراش می دادند ولی امروزه از پودر الماس یا کربوراندوم استفاده می کنند. مراکز اصلی تراش این دو سنگ در کانتون ، پکن و هنگ کنگ قرار دارند.
فرمول شیمیایی نفریت Ca2(MgFe)5[OH2Si4O11]2 و از گروه آکتینولیت، مات تا نیمه شفاف با سختی آن 6 تا 6.5 در مقیاس موس، دارای رنگهای سبز، سفید، خاکستری مایل به زرد یا قرمز و قهوه ای، آبی مایل به سبز، سیاه و غالبا به صورت خالدار دیده میشود. جدیت و نفریت ترکیبات معدنی متفاوتی دارند. جدیت یک پیروکسن غنی از آلومینیوم است، در حالی که نفریت یک آمفیبول غنی از منیزیم است. با این حال، این دو ماده معدنی خواص فیزیکی بسیار مشابهی در چشم افراد عادی دارند. نوع های باکیفیت نفریت به رنگ سبز است. شکستگی آن تیز مانند و سوزنی شکل است. این کانی پدیده فلورانس ندارد و برخلاف ژادئیت یا جیدیت دارای کلیواژ کامل در جهت طولی است. مراکز اصلی تراش یشم سبز و نفریت در کانتون، پکن و هنگ کنگ قرار دارد.
سنگهای مشابه نفریت کدامند؟
سنگهای زیادی مشابه نفریت وجود دارد که می توان به آگاماتولیت، فلدسپار آمازونیت، آونتورین، بوونیت، کالیفرنیت، کریزوپراز، مرمر کنمارا، گارنت گروسولار، پلاسما، پراز، پرنیت، سرپنتین، اسمیت سونیت، وردآنتیک و ویلیامزیت اشاره کرد. نگین های جید را بصورت مصنوعی و یا آن را غالبا به شکل تریپلت می سازند بدین صورت که نگین یشم سبز مات به فرم کابوشن تراشیده و لایه از جید سبز نیمه شفاف با چسب مخصوص سبز رنگی می چسبانند که این فرآورده بسیار شبیه یشم سلطنتی است.