کارنلین (Carnelian) ، خواص و کاربردهای آن
کارنلین متعلق به گروه کوارتز مواد معدنی و دومین گروه معدنی فراوان در کره ی زمین شناخته می شود.
گرچه همه ی سنگ های جواهر کوارتز ترکیب شیمیایی مشابه سیلیکون دی اکسید دارند، بر اساس شکل بلوری به دو گروه کوارتز ماکروکریستالی و کوارتز کریپتوکریستالی تقسیم می شوند.
سنگ کارنلین در گروه کریپتوکریستالی کوارتز قرار می گیرد.
کریپتوکریستال ها همچنین با عنوان کوارتز سنگ یمانی شناخته می شوند که شامل انواع دیگر سنگ های جواهر همچون عقیق، عقیق سلیمانی و یشم می شود.
سنگ کارنلین به واسطه ی رنگ خود طبقه بندی شده و اغلب به عنوان گونه ی قرمز-نارنجی تا قهوه ای-قرمز کوارتز سنگ یمانی معرفی می شود.
رنگ سنگ کارنلين به سبب ناخالصی های آهن که در بلور کوارتز بی رنگ تشکیل می شود، پدید می آید.
سنگ کارنلين که با نام کورنلیان نیز شناخته می شود، به نظر نام خود را از رنگ زغال اخته گرفته باشد.
سنگ کارنلین برخی مواقع با عقیق سرخ، گونه ی مایل به قهوه ای و تیره تر کوارتز سنگ یمانی اشتباه گرفته می شود.
به دلیل عدم وجود تمایز واضح میان عقیق سرخ و کارنلین بسیاری از گونه ها در هر دو گروه قرار می گیرند.
سنگ کارنلين یکی از سنگ های جواهری است که در طبقه بندی «لعل کوژتراش» قرار می گیرد.
لعل کوژتراش اصطلاحی است که در ابتدا تنها برای اشاره به لعل های قرمز کوژتراش استفاده می شد، اما امروزه این نام برای همه ی سنگ های جواهر قرمز کوژتراش مورد استفاده قرار می گیرد.
اخیرا کارنلین طبیعی بسیار کمیاب شده و برای پاسخگویی به نیازهای بازار، سنگ های عقیق را رنگ نموده و یا گرما می دهند تا رنگ سنگ کارنلين را به خود بگیرد.
تشخیص سنگ کارنلین
سنگ کارنلین به راحتی توسط رنگ نارنجی تا قهوه ای-قرمز خود متمایز می شود، و نسبت به کوارتز از سختی بیشتری برخوردار است.
سنگ کارنلين را اغلب با یشم، نوع دیگری از کوارتز اشتباه می گیرند، اما یشم وضوح مات داشته و برعکس کارنلین همیشه در زیر نور تا چند درجه شفافیت دارد.
سنگ جواهر یشم نیز به چند رنگ و الگوهای لکه دار یافت می شود، در حالی که سنگ جواهر سنگ کارنلین تک رنگ است.
اوپال آتشین و کهربانیز به دلیل شباهت در رنگ و درخشندگی از سنگ کارنلين قابل تشخیص نیستند، اما عقیق کارتلیان سختی و دوام بیشتری دارند و از این طریق به آسانی قابل تشخیص می باشد.
تفاوت بین کارنلین و عقیق قرمز
کارنلین دارای رنگی طبیعی می باشد که در حالت این سنگ شکل های ابری مانندی مشاهده
می شود و میانباره های درون این سنگ از عقیق بسیار کمتر می باشد.
البته این دو سنگ از نظر جنس یکی می باشند و بهتر است طبق نظریات علمی نوع
سنگ هایی که قرمز مایل به قهوه ای تا نارنجی کلسدونی را کارنلین بنامیم.
نوعی سنگ کرنلیان با کیفیت هندی که اگر در زیر نور خورشید قرار بگیرد رنگ قهوه ای آن به قرمز تبدیل می شود.
این سنگ به دلیل به سبب ناخالصی هایی که ممکن است در آن وجود داشته باشد در رنگ هایی مانند:
- قرمز
- نارنجی
- قهوه ای
- کارنلین بی رنگ
- صورتی
این سنگ را می توان در کشورهایی مانند:
- برزیل
- هند
- آلمان
- ماداگاسکار
- روسیه
- آمریکا
- اروگوئه
-
درخشندگی و وضوح سنگ کارنلین
وضوح سنگ کارنلین از تراشفاف تا مات متفاوت است.
این سنگ در برابر نور شفافیت نامتوازنی اغلب شبیه به ابر ایجاد می نماید.
سنگ کارنلين پس از برش و جلاکاری درخشندگی شیشه ای تا مومی مانند دارد.برش و شکل سنگ کارنلین
سنگ کارنلین را تقریبا همیشه به صورت کوژ تراش می دهند.
سنگ کارنلين را به منظور ساخت مجسمه، نقش فرو رفته و برجسته کاری حکاکی می کنند.
مشهورترین اشکال آن گرد، بیضی و بالش مانند هستند، اما اشکال فانتزی بسیاری از جمله قلبی و گلابی را می توان یافت.پردازش سنگ کارنلین
سنگ های کارنلین معمولا پردازش نمی شوند اما رنگ آن از طریق گرمادهی بهبودسازی می شود.
بیشتر سنگ های کارنلين موجود در بازار امروز عقیق های رنگ شده و یا گرمادیده هستند.
کارنلين پس از رنگ شدن در برابر نور الگوی راه راه دارد، در حالی که کارنلین بدون پردازش الگوی ابری شکل دارد. -
گونه های سنگ کارنلین و سنگ های جواهر مشابه
سنگ کارنلین یکی از گونه های کوارتز کریپتوکریستالی و سنگ های جواهر مشابه و مرتبط بسیاری در دسترس هستند.
بیشتر گونه های کوارتز توسط ویژگی های بصری مانند رنگ طبقه بندی می شوند، اما نام تجاری سایر آنها از نام معادن و مناطق خاستگاهشان بر روی آنها نهاده شده است.
بیشتر نام های تجاری منطقه ای تنها مورد استفاده ی فروشندگان و کلکسیونرها هستند.
سایر گونه های سنگ جواهر که با سنگ کارنلین اشتباه گرفته می شوند یشم، اوپال آتشی و لعل قرمز هستند.مشهورترین سنگ های جواهر مرتبط با کارنلين
کوارتز صورتی، سنگ یمانی، آونتورین، عقیق، عقیق نواری، کوارتز روتیل، آمتیست، آمترین، سیترین، یشم، سنگ خون، کوارتز طلایی و سنگ سلیمانی از مشهورترین سنگ های مرتبط با سنگ کارنلین هستند.
سنگ های جواهر مرتبط با سنگ کارنلين کمتر شناخته شده
عقیق راه راه، عقیق قرمز سیر، کوارتز رنگین کمانی، کوارتز توت فرنگی، کوارتز بلور صخره ای، کوارتز آبی، چشم شاهین، پرازولیت،
سنگ یمانی کریزوکولا( جواهر سیلیکا)، عقیق شجری، عقیق خزه ای، کوارتز ستاره ای، کوارتز چشم گربه ای، عقیق آتشی، عقیق ژئود، عقیق سبز و عقیق موزاییکی سنگ های جواهر مرتبط کمتر شناخته شده و کمیاب تر هستند.جدول خصوصیات کارنلین ترکیب شیمیایی SiO2 – Silica رنگ قهوه ای مایل به نارنجی، زرد-نارنجی تا پر رنگ-تقریبا نارنجی مایل به قرمز شکستگی صدفی،ناهموار و نایکدست،تراشه وار شفافیت کدر کلیواژ ندارد جلا روغنی و ابریشمی سختی موس 7 – 6 وزن مخصوص 2.61 – 2.59 سیستم کریستالی تریگونال رنگ خاکه سفید
