نگاهی به تاریخچه اسکاپولیت چشم گربه ای:
اسکاپولیت چشم گربه ای گونه ی چشم گربه ای اسکاپولیت؛ سیلیکات آلومینیوم کلسیم سدیم با ترکیب شیمیایی پیچیده تر می باشد.
جلوه ی چشم گربه ای یک پدیده ی بصری است که از طریق بازتابش منحصر به فرد نور که مشابه باریکه ی چشم گربه است، به وجود می آید.
این پدیده ی کمیاب تنها در تعداد معدودی از سنگ های جواهر مانند کریزوبریل، آپاتیت، آکوامارین و تورمالین رخ می دهد.اسکاپولیت چشم گربه ای بسیار کمیاب بوده و آوازه ی چندانی ندارد.
اسکاپولیت با توجه به کمیابی در طبقه ی سنگ های کمتر شناخته شده قرار گرفته و به دلیل نداشتن سختی لازم، اسکاپولیت چشم گربه ای را به عنوان سنگ کلکسیونرها می شناسند.
به دلیل رنگ عسلی-زرد و جلوه ی چشم گربه ای از محبوبیت بالایی برخوردار است.
نام اسکاپولیت از لغت یونانی به معنای «چوب» گرفته شده است، که به ساختار بلوری ستونی بلند و منشوری آن اشاره دارد، که اغلب بلورهای مربعی یا هشت ضلعی در میان بخش ها را شکل می دهد.اسکاپولیت از مجموعه ی مواد معدنی محسوب می شود اما معمولا به دلیل سطح شفافیت خود ارزش سنگ جواهر اندکی دارند.
مواد معدنی فلدسپار به صورت سنگ های دگرریخت به عنوان جایگزین پلاجیوکلاس یافت می شوند.
گروه اسکاپولیت مواد معدنی از ماریالیت سدیم غنی از کلرید تا میونیت کلسیم غنی از کربنات گسترده شده اند.
نام «ورنریت» اغلب به مواد معدنی با خصوصیات شیمیایی میان میونیت و ماریالیت اشاره دارد.
گرچه همه ی گونه های اسکاپولیت ویژگی های بسیار مشابهی دارند، ترکیبات آنها تا حد کمی متفاوت از یکدیگر است.
تشخیص تفاوت بلورهای اسکاپولیت به دلیل تفاوت اندک تراکم و شاخصه ی انکساری در مواد معدنی، بسیار دشوار است.غلظت های بالاتر ترکیبات کلسیم منجر به افزایش تراکم و شاخصه ی انکساری می شود.به دلیل نزدیکی خواص آنها، و در عین حال ترکیبات متفاوت، اسکاپولیت نامهای مستعار مختلفی دارد.
شایعترین نام برای اشاره به اسکاپولیت، مارنریت است که از نام کاشف اسکاپولیت گرفته شده است.
از دیگر نام های اسکاپولیت می توان به میزونیت، دیپیر، ماریالیت و میونیت اشاره نمود.
یکی دیگر از انواع کمیاب اسکاپولیت، «اسکاپولیت رنگین کمانی» است که ترکیبات رنگین کمانی دارد.
چگونه اسکاپولیت چشم گربه ای اصل را تشخیص میدهند؟
اسکاپولیت همچنین با نام ورنریت شناخته می شود که اغلب با سیلیمانیت، توپاز، بریل طلایی، کریزوبریل و تورمالین اشتباه گرفته می شود، اما این سنگ های جواهر بسیار سخت تر از اسکاپولیت چشم گربه ای هستند.
به دلیل درجه ی متمایز «نرمی» گونه های اسکاپولیت به سادگی از طریق آزمایش سختی قابل تشخیص می باشد.
تورمالین، کریزوبریل و کوارتز جلوه چشم گربه دارند اما اسکاپولیت چشم گربه ای «چشم » های واضح تر و مشخص تری بر روی خود دارد، که در تشخیص آن از دیگر سنگ های چشم گربه ای موثر می باشد.
اسکاپولیت ارتباط نزدیکی با دیپوسید و الیوین(پریودیت) دارد، بنابراین برای تشخیص آنها از مواد دیگر به شیوه ی آزمایشی پیچیده تری همچون آزمایش فلورسنس یا ساختار بلوری نیاز است.
اسکاپولیت دگرریخت فلدسپار پلاجیوکلاس بوده بنابراین ویژگی های مشابه با سایر گونه های فلدسپار را از خود بروز می دهد.
منابع سنگ جواهر اسکاپولیت چشم گربه ای:
اسکاپولیت نخستین بار در سال 1913 در مجسمه سنگی Mogok در برمه پیدا شد.
اسکاپولیت چشم گربه ای کمیاب است ولی در بسیاری از نقاط مختلف دنیا یافت می شود.
آمارها نشان می دهند که تانزانیا با کیفیت ترین اسکاپولیت را تولید می کند.
از برخی منابع قابل توجه دیگر می توان به کانادا، نروژ، ایتالیا، مکزیک و ایالات متحده آمریکا اشاره نمود.
مواد با کیفیت سنگ جواهر شفاف همچنین در برزیل، ماداگاسکار، نامیبیا، کنیا، کانادا و برمه یافت شده اند.
کانادا نیز گونه ای از اسکاپولیت را تولید می کند که بسیار به دیوپسید مرتبط است.
گرچه این سنگ کدر است، الگوی لکه دار پس از برش کوژ و جلاکاری به شکل سنگ هایی با کیفیت سنگ جواهر تولید می کند.
انواع رنگ در سنگ اسکاپولیت چشم گربه ای:
اسکاپولیت چشم گربه ای معمولا به رنگ سبز، خاکستری یا قهوه ای بوده اما به صورت طبیعی به رنگ های روشن تری همچون صورتی روشن و یاسی وجود دارد.
رنگ عسلی-زرد از رایج ترین اسکاپولیت های شفاف هستند اما همچنین به صورت بی رنگ، سفید، صورتی، قرمز، زرد، نارنجی و مایل به سبز، خاکستری و قهوه ای(همانند اسکاپولیت چشم گربه ای) مشاهده می شوند.
هر چه درجه ی رنگی تیره تر باشد، ارزش سنگ بیشتر خواهد شد.
درخشندگی و وضوح اسکاپولیت چشم گربه ای:
اسکاپولیت چشم گربه ای در زیر تابش نور وضوح تراشفاف از خود بروز می دهد.
علیرغم نبود شفافیت کافی، هنوز مورد توجه و بسیار کمیاب هستند.
اسکاپولیت چشم گربه ای در مقایسه با سایر سنگ های چشم گربه ای اغلب تیزتر، واضح تر و با چشم های مشخص هستند.
انعکاس چشم گربه ای در نتیجه ی ناخالصی های سوزنی شکل موازی پدید می آیند.
ناخالصی ها حتی در گونه های شفاف اسکاپولیت بسیار رایج هستند.
همه ی سنگ های اسکاپولیت پس از برش و جلاکاری درخشندگی شیشه ای خواهند داشت.
«اسکاپولیت رنگین کمانی» نام تجاری اسکاپولیت هایی است که ناسرگی های طیفی رنگین کمانی دارند.
ممکن است اسکاپولیت رنگین کمانی بی رنگ، با رنگ بدنه ی شفاف و یا تیره تر با رنگ بدنه ی نیمه شفاف مایل به خاکستری باشد.
جلوه ی رنگین کمانی همانند اسکاپولیت چشم گربه ای در زیر نور متمرکز بهترین حالت خود را خواهد داشت.
اسکاپولیت رنگین کمانی در موارد نادر به هر دو شکل رنگین کمانی و چشم گربه ای وجود خواهد داشت.
انواع برش اسکاپولیت چشم گربه ای:
همه ی سنگ های اسکاپولیت چشم گربه ای به صورت کوژتراش هستند تا به این ترتیب جلوه های چشم گربه ای را به حداکثر سطح مطلوب خود برسانند.در برش سنگ های چشم گربه ای جهت برش از اهمیت بالایی برخوردار است.بیشتر جواهرات چشم گربه ای به شکل بیضی برش می خورند، اما اشکال گرد نیز نایاب نیستند.اندازه های درجه بندی شده به دلیل کمیابی اسکاپولیت طرفداران بسیاری دارند.با وجود اینکه اسکاپولیت با کیفیت سنگ جواهر بسیار کمیاب است، اما در اندازه های بسیار بزرگ قابل مشاهده هستند.
آیا اسکاپولیت چشم گربه ای پردازش میشود؟
اسکاپولیت چشم گربه ای معمولا به هیچ روشی پردازش و یا بهبودسازی نمی شوند، اما برخی از سنگ های اسکاپولیت صورتی تا بنفش کمرنگ از طریق گرمادهی بهبودسازی رنگی می شوند.
این پردازش ها پایدار نخواهند بود.رنگ آن با قرار گرفتن در معرض گرما و نور از بین رفته که این موضوع به خصوص در سنگ های بنفش درخشان رخ می دهد.اسکاپولیت هایی که رنگ بنفش تا یاسی طبیعی دارند رنگ خود را از دست نخواهند داد.
اکنون می پردازیم به مشخصات گوهرشناسی اسکاپولیت چشم گربه ای:
انواع اسکاپولیت چشم گربه ای و سنگ های مشابه:
سنگ های جواهر مرتبط زیادی برای اسکاپولیت چشم گربه ای وجود ندارند، اما این سنگ مواد معدنی مرتبط و نزدیکی با پیروکسین سبز دارد.یکی از گونه های مات، مایل به زرد یا خاکستری اسکاپولیت که از کبک کاندا استخراج می شود، شهرت بسیاری داشته و اغلب توسط جواهرسازان بومی کانادا مورد استفاده قرار می گیرد.
مواد کانادایی به صورت مات با الگوهای لکه دار ظاهر شده و اغلب چندرنگ هستند.این سنگ به خصوص سطح بالای فلورسنس داشته که آن را به آسانی متمایز خواهد ساخت.اسکاپولیت تولید دگرریخت فلدسپار پلاجیوکلاس بوده بنابراین اسکاپولیت ها شباهت های بسیاری با سنگ های جواهر فلدسپار دارند.
برخی مواقع گونه های طلایی، زرد و زرد-سبز اسکاپولیت به عنوان گونه های کریزولیت و با نام الیوین و پریودیت معرفی می شوند.
همچنین برخی از سنگ ها مانند کریزوبریل، بریل طلایی(هلیدور)، اسفن، پریودیت، تورمالین و حتی کوارتز صورتی شباهت های ظاهری بسیاری با اسکاپولیت دارند.
نام های تجاری و معدنی انواع مشهور اسکاپولیت چشم گربه ای:
پیروکسین سبز، فلدسپار پلاجیوکلاس، الیوین، پریودیت، پتشیوت(اسکاپولیت تانزانیان بنفش)، اسکاپولیت یاسی، اسکاپولیت رنگین کمانی و اسکاپولیت صورتی از مشهورترین و رایج ترین نام های تجاری و مواد معدنی مرتبط هستند.
نام های تجاری و مواد معدنی که کمتر شناخته شده هستند عبارتند از:
ورنریت، سنگ قمر صورتی، اسکاپولیت چشم گربه ای لاوندر، اسکاپولیت چشم گربه ای یاسی، اسکاپولیت چشم گربه ای صورتی، میزونیت، دیپیر، ماریالیت و میونیت از نام های تجاری و مواد معدنی مرتبط کمتر شناخته شده هستند.
انواع ایده های مناسب طراحی جواهر با سنگ اسکاپولیت چشم گربه ای:
اسکاپولیت چشم گربه ای بسیار کمیاب بوده و از معروفیت چندانی برخوردار نیست.
جواهرات اسکاپولیت چشم گربه ای را به دلیل تقاضای بسیار پایین به سادگی در جواهری ها نمی توان یافت.
گرچه به دلیل رنگ های جذاب این سنگ، برخی از طراحی های جواهر کمیاب با سنگ اسکاپولیت چشم گربه ای ساخته می شوند.
این طراحی های جواهر توسط متخصصان جواهر سازی ساخته می شوند.
در صورتی که از هر گونه ی اسکاپولیت در طراحی جواهرات استفاده شود، بهتر است تا این طراحی ها به دلیل عدم سختی کافی به گوشواره، سنجاق، آویز یا سنجاق سینه محدود نمایید.
اسکاپولیت چشم گربه ای درجه ی برلیانس خوب و درخشندگی شیشه ای جذابی دارد بنابراین پس از تنظیم بر روی فلزات گرانبهای سفید یا زرد، نتایج به دست آمده فوق العاده خواهند بود.
اسکاپولیت چشم گربه ای مناسب گواشواره های کوژتراش است اما به دلیل نرمی، برای طراحی حلقه ها توصیه نمی گردد.
جلوه ی چشم گربه ای در اسکاپولیت بسیار برجسته بوده و حتی در زیر نور کم، جلوه ی چشم گربه ای بسیار قابل توجه می باشد.
نکته: سنگ های جواهر باید بر حسب اندازه خریداری شوند و نه وزن قیراط.
سنگ های رنگی به نسبت اندازه به وزن متفاوت هستند.
برخی از سنگ ها بر اساس وزن بزرگتر و برخی دیگر کوچکتر از الماس هستند.
نحوه نگهداری و شستشوی سنگ جواهر و جواهرات اسکاپولیت چشم گربه ای:
نگهداری از اسکاپولیت چشم گربه ای به دلیل نرمی زیاد این سنگ بسیار دشوار است.
از آنجایی که گرد و غبار بر روی کوارتز آثاری به جا خواهند گذاشت، تنها پاک کردن این سنگ ها سبب خراشیدگی سطح سنگ و در نهایت کاهش جلای اسکاپولیت چشم گربه ای خواهد شد.
برای شستشوی آنها از پاک کننده ی التراسونیک و بخارشوها استفاده نکنید و از قرار دادن آنها در معرض گرمای زیاد جدا خودداری نمایید زیرا در این صورت سنگ دچار آسیب دائمی رنگی خواهد شد.
همیشه پیش از انجام فعالیت های فیزیکی همچون ورزش، تمرین و انجام کارهای منزل جواهرات خود را در جای مناسب قرار دهید.
می توانید این سنگ ها را با استفاده از یک پارچه ی نرم و در صورت لزوم با صابون یا پاک کننده ی ملایم تمیز کنید.
از استعمال پاک کننده های قوی حاوی سفیدکننده یا آمونیاک اجتناب نمایید.
حتما آثار باقی مانده ی صابون را به خوبی از روی سنگ بشویید و با یک پارچه یا دستمال نرم پاک کرده و یا اجازه دهید تا در فضای آزاد خشک شوند.
برای نگهداری سنگ های جواهر اسکاپولیت چشم گربه ای آنها را دور از سایر سنگ ها و جواهرات نگهداری کنید تا از خراشیدگی آنها جلوگیری شود.
بهتر است سنگ های خود را به صورت جداگانه درون یک پارچه ی نرم پیچیده و در جعبه ی جواهر آستردار نگهداری نمایید.
