اونیکس (Onyx) ، خواص و کاربردهای آن
اونیکس نوعی عقیق سفید و سیاه (کوارتز cryptocrystalline یا کلسدونی) است.
این سنگ را نباید با اونیکس مرمر که یک سنگ آهک است، اشتباه گرفت.
بافت اونیکس موازی و همگن است.
برخی از انواع اونیکس مانند اونیکسِ سارد با پایۀ قهوه ای رنگ و سطح روییِ سفیدی، اونیکسِ کارنلین یا پایۀ قرمز و سطح روییِ سفید،
و یا اونیکس نیکولو با سطح بالاییِ بسیار نازک که موجب می شود رنگ مشکیِ پایه شبیه به آبی یا خاکستری بنظر برسد، از نظر رنگ با هم متفاوت هستند.
تشخیص اونیکس
اونیکس را می توان با پایۀ مشکی رنگ، سطح بالاییِ سفید، و بافتِ آن بخوبی شناسایی کرد.
اگرچه در مورد اونیکس سارد و کارنلین، پایۀ اصلی قرمز رنگ می باشد.
تشخیص در صورتیکه کل سنگ به یک رنگ باشد دشوار است و ممکن است با عقیق که بافتی مشابه دارد اشتباه گرفته شود.
مبدا و منبع اونیکس
سنگ اونیکس در بسیاری از کشورها در سراسر دنیا یافت می شود.
این کشور ها شامل آرژانتین، استرالیا، برزیل، هندوستان، بوتسوانا، ماداگاسکار، مکزیک، میانمار (برمه)، پاکستان، سریلانکا، اروگوئه، و آمریکا می باشد.
رنگ اونیکس
اونیکس پایه ای مشکی و سطح روییِ سفید دارد.
اما در بین این لایه ها می تواند رنگ های مختلفی نیز داشته باشد.
در بین سنگ های قیمتی، اونیکس می تواند تک رنگ نیز باشد.
در مورد اونیکس سارد، رنگ پایه قهوه ای است.
اونیکس کورنلین پایه ای قرمز دارد و اونیکس نیکولو دارای لایۀ بالاییِ بسیار نازک می باشد که موجب می شود رنگ مشکیِ پایه شبیه به آبی یا خاکستری بنظر برسد.
اغلب اونیکس های قیمتی مشکل هستند.
وضوح و درخششِ اونیکس
اونیکس درخششِ کمی دارد و اغلب مات و کدر است.
سنگ های قیمتی اونیکس معمولا بدون ناخالصی هستند.
بُرش و شکلِ اونیکس
بعلت رنگ این سنگ، اونیکس معمولا بصورت کره ای شکل بُرش داده می شود.
علاوه بر این می تواند به شکل گنبدی نیز بُرش داده شود.
اونیکس را برای استفاده در آویز یا مهره ها نیز می توان بُرش داد.
پردازش اونیکس
در بیشتر موارد اونیکس را رنگ می کنند تا رنگ آن بیشتر مشخص شود.
این روش ها از صدها سال پیش مورد استفاده بوده است.
رنگ مشکی با استفاده از محلولِ غلیظ شدۀ عسل و شکر و اسید سولفوریکِ گرما داده شده، بدست می آید.
البته اغلبِ مجموعه داران هر گونه موارد اینچنینی را تکذیب می کنند.
ویژگی های سنگ شناسی اونیکس
فرمول شیمیایی SiO2 ، دی اکسید سیلیکون
ساختار کریستال مثلثی شکل، دارای مشتقات میکرو کریستالی
رنگ مشکی، با لایۀ بالاییِ سفید. در رنگ های متنوع
سختی 6 و نیم تا 7 بر اساس مقیاس موهس
ضریب شکست 1.530 تا 1.540
تراکم/ چگالی 2.58 تا 2.64
شکافتگی ندارد.
شفافیت مات
انکسار مضاعف تا 0.004
درخشش مومی تا کدر
تشعشع ماهتابی متغیر: بخشی محکم، زرد، آبی- سفید
اونیکس، در ارتباط با بقیۀ سنگ های قیمتی مشابه
از آنجاییکه اونیکس یک دی اکسید سیلیکون است به انواع کوارتز مخصوصا کوارتز cryptocrystalline مانند عقیق، کریزوپراز، یشم سبز، کارنلین، و سنگ خون، مرتبط می باشد.
اونیکس می تواند بسیار شبیه به تورمالین سیاه، یشم سیاه، الماس سیاه، و کهربای سیاه نیز باشد.
ایده هایی برای استفادۀ اونیکس در جواهرات
اونیکس یک مادۀ پرکاربرد است که در صنعت جواهرسازی بکار می رود و نشان دهندۀ بافت منحصر بفرد و رنگ خاص آن است.
اونیکس مشکی اغلب برای آقایان و خانم ها مورد استفاده قرار می گیرد.
اونیکس بخوبی با جواهرات طلا هماهنگ می شود.
در زمان ویکتوریا، اونیکس به عنوان جواهر عزاداری معروف بود و در جواهرات Art Deco با نقره، جلوۀ ویژه ای بخود می گرفت.
اونیکس علاوه بر اینکه بخودی خود زیباست، بهمراه الماس نیز جلوۀ زیبایی دارد.
مانند کارهایی که در Van Cleef و Arpels “Manhattan Flowers” است.
گوشواره هایی که از سنگ قمر ساخته شده اند مانند اونیکس و الماس، در سال 2012 در Brit Awards توسط آدل خوانندۀ معروف استفاده شدند.
نکته: سعی کنید سنگ های قیمتی را بر اساس اندازه خریداری نمایید نه بر اساسِ وزن آنها به قیراط.
سنگ های قیمتی رنگی بر اساس نسبت های اندازه به وزن وجود دارند.
برخی از این سنگ ها بزرگتر و برخی دیگر کوچکتر می باشند.
سنگ قیمتی اونیکس
بزرگترین سنگ قیمتی اونیکس در فرانسه یافت شده که مربوط به سال 23 بعد از میلاد مسیح می باشد.
این سنگ قیمتی حکاکی شده از پنج لایۀ اونیکس یارد است و شامل 24 شکل در 3 سطح می باشد.
در حال حاضر این سنگ در کتابخانۀ ملی فرانسه نگهداری می شود.
سنگ قیمتی اونیکس دیگر مربوط به Augustus است که از اونیکس عربی برگرفته شده است.
برخی معتقدند Dioscurides (یک پزشک، داروساز، و زیست شناس رومی)، یا یکی از شاگردان وی، این سنگ را در قرن 1 پس از میلاد مسیح تولید کرده اند.
این سنگ دارای 12 شکل می باشد و در موزۀ Kunsthistorisches وین نگهداری می شود.
سنگ قیمتی اونیکس دیگر Fabergé Trans-Siberian Railway Egg نام دارد که در سال 1900 توسط تزار نیکلاس دومِ روسیه از اونیکس، نقره، و کوارتز ساخته شد.
در حال حاضر این سنگ در موزۀ کرملین در موسکو روسیه در معرض نمایش قرار گرفته است.
مراقبت از اونیکس
اونیکس تقریبا سخت است ولی در عین حال نیاز به مراقبت دارد تا بخوبی حفظ شود.
برای تمیز کردن اونیکس از استفاده از پاک کننده های اولتراسونیک و بخار دار خودداری نمایید.
از سفیدکننده یا هر شویندۀ خانگی قوی دیگر خودداری نمایید.
می توانید اونیکس را با استفاده از اسفنج خیس و پارچۀ نرم پاک کنید.
بخاطر داشته باشید که حتما با آب گرم آبکشی نمایید تا باقیماندۀ کف را از بین ببرید.
در زمان انجام فعالیت های سنگین ورزشی، کارهای خانه، و یا ورزش از استفاده از اونیکس خودداری نمایید.
برای نگهداری آن، آنرا در یک پارچه بپیچید و در یک جعبۀ پارچه ای قرار دهید.
همیشه سنگ های قیمتی را بصورت جدا جدا نگهداری نمایید.
