سنگ اوپال چیست
اوپال سنگی جذاب از ترکیبات سیلیس و مقادیر مختلفی آب است که کره های نانو سیلیکونی کوچک آن با بازی رنگهای درخشان خود ویژگی منحصر به فردی به آن داده اند. در گذشته بیش از 90% اوپال های گرانبهای جهان از استرالیا تولید می شدند. با این حال با پیدایش منابع فراوان اوپال در اتیوپی با بازی رنگ خوب، رقابت تولید بین این دو ناحیه از جهان تقسیم شده است.
مشخصات سنگ اوپال چیست
اوپال سنگی از جنس ماده سیلیکات های آبدار (3 – 10% آب در نوع گرانبها) و با ساختار شکلی آمورف (بی نظم) است. این گوهر دارای سختی 6.5 تا 5.5 در مقیاس موهس و شفاف تا نیمه شفاف، وزن مخصوص 1.98 تا 2.20، رنگ خط سائیدگی سفید و جلای شیشه ای می باشد. ناخالصی ها در این کانی شامل فیلم های نازک رنگی، کریستال های کوچک منشوری که در نوع مکزیک دیده می شود و اوپالسنس در نوع شیری رنگ هستند. پدیده بازی رنگ در این گوهرسنگ به دلیل شکست نوری بین گلوله های سیلیسی بوجود می آید. اوپال سیاه پدیده فلورسانس ندارد ولی نوع سفید آن می تواند درخشندگی سفید رنگی داشته باشد. این کانی ممکن است همراه ماسه سنگ، مارل، لیمونیت، ریولیت و بازالت یافت شود. اوپال های کامن در کنار انواع قلوه ای و ماتریکسی مشاهده می شوند.
| جدول خصوصیات سنگ اوپال | |
|---|---|
| ترکیب شیمیایی | سیلیکات آبدار SiO2·nH2O |
| سیستم کریستالی | آمورف |
| رنگ | همه رنگها بعضا همراه بازی رنگ |
| رنگ خاکه | سفید |
| شفافیت | شفاف تا مات |
| رخ | ندارد |
| شکستگی | استخوانی صدفی و شکننده |
| جلا | شیشه ای تا صمغی |
| ضریب شکست نور | 1.52 – 1.37 |
| شکست دوگانه | ندارد |
| سختی موهس | 6.5 – 5.5 |
| وزن مخصوص | 2.5 – 1.98 |
| فلورسانس | در اوپال سفید به رنگ سفید متمایل به آبی-قهوه ای تا سبز |
سنگ اوپال در طبیعت چگونه تشکیل می شود
برخی سنگ اوپال را یک سنگ رسوبی و جایگزین کانی های قابل حل و فسیل درنظر میگریند زیرا در آبهای گرم حرارت پایین غنی از سیلسیوم در شکافت ها، آتشفشانی و دگرگونی و حفره های سنگهای اطراف رسوب گذاری تشکیل می شود.اوپال را می توان به مبدل سنگ به چیزهای دیگر دانست مثلا سلول های چربی در درختان خشک و مدفون شده را در خود حل، همراه و جایگزین می کند و یا صدف ها و جانوران ماقبل تاریخ را به سنگ تبدیل می کند.
سنگ اوپال در طبیعت به چه اشکالی دیده می شود
این گوهرسنگ با توجه به نوع تشکیلش مثلا در استرالیا همراه (ماسه سنگ یا بولدر)، اندونزی و آمریکا (ولکانیک)، گواتمالا و هندوراس و مکزیک (لاواهای تجزیه شده).
انواع رنگ اوپال کدامند؟
1-اوپال با پس زمینه تیره
سیاه: پس زمینه آن بسیار تیره می باشد و بهمین دلیل در برابر منبع نور بازی رنگ ها در آن کاملا مشهود است بنابراین اوپال سیاه می تواند بسیار گران قیمت و هر نگین آن تا ده ها هزار دلار در قیراط ارزش داشته باشند.
اُپال نیمه سیاه: این نوع نیز زمینه خاکستری تیره یا رنگ تیره دارد. در مقابل نور نیمه شفاف تا شفاف می باشد.
کریستال – سیاه: هماننداوپال نیمه سیاه است ولی در حالت عادی بازی رنگ را نشان می دهد.
2- اوپال با پس زمینه روشن
اوپال کریستالی: این نوع دارای بازی شدید رنگها و شفاف تا نیمه شفاف و بدنه ای روشن است.
اوپال نیمه کریستال: نیمه شفاف، بازی رنگها و رنگ پایه روشن
اوپال سفید: کدر تا اوپاک با زمینه سفید و پدیده بازی رنگها، اوپال سفید حجم زیادی از بازار را شامل می شود
اپال آبدار ژلی (Water Opal): این نوع دارای رنگهایی شامل بی رنگ، ارغوانی، شیری، آبی یا آبی سبز می باشد ولی برخلاف اوپال سفید دارای بازی رنگ خیلی ضعیف و کم ارزشتر از نظر قیمت می باشد.
انواع سنگ اوپال:
سنگ اوپال کامن common
این نوع معمولا مات و بدون درخشندگی بوده و دارای اسامی متعددی در بازار جواهرات می باشد از جمله:
اُپال عسلی (Honey Opal) که به انواع زرد آن گفته می شود.
اُپال پراز یا کریزواوپال(Chryso Opal) که انواع مات و بی رنگ نزدیک به قهوه ای با درخشندگی موم مانند است.
اوپال شیری که مانند مروارید نیمه شفاف و شیری رنگ است و به نوع مات آن اوپال چینی گفته می شود.
اُپال خزه ای (Moss Opal) به نوعی که دارای اشکال درختی شکل باشد گفته می شود.
ارزش گذاری سنگ اوپال:
عوامل مختلف شدت رنگ برلیانسی، وجود رنگهایی که خواستار زیادی دارند مثل قرمز، بنفش و ارغوانی و همچنین مقدار قیراط درشتی اوپال می تواند در قیمت آن تاثیر گذار باشد. اینکه نقشهای روی آن مانند دم طاووس (سبز آبی مانند پرهای باز شده طاووس) یا پالت (بوم نقاشی یا لکه رنگی) یا فلورال (نقش روی پارچه های گلدار) باشد نیز در ارزش و قیمت آن تاثیر گذار است. هرچه پس زمینه کانی با ناحیه بالایی متضاد تر یا به عبارتی بازی رنگها در زمینه تیره آن نمایان تر باشد قیمت آن بیشتر است. مورد دیگر لایه مقاوم(Backing) است بدین معنی که در پشت کابوشن به عنوان مثال نوع اوپال قلوه ای معمولا توسط سنگ آهن مقاوم شده و در نوع معمولی خاکستری تیره مقاوم می شود.
منابع اوپال در جهان
استرالیا بزرگترین منابع اوپال های باکیفیت جهان را در اختیار دارد و معادنی که در مناطق کوبرپدی، نیوساوت ویلز، لایتینگ ریج، وای تکلیف و کوئینزلند وجود دارند جزو تولید کنندگان برتر اوپال جهان می باشند. کوئینزلند استرالیا دارای بولدر اُپال قلوه سنگی است که شامل رگه های نازک اُپال در سنگ آهن یا ماتریس سنگ ماسه می باشند. بولدراوپال استرالیا در هیچ جای دیگر دنیا وجود ندارد و بسیار با ارزش می باشند. بعد از استرالیا، مکزیک بزرگترین تولید کننده اپال جهان می باشد. و اوپال آتشین و آبدار از مهمترین تولیدات آن می باشد و کانی های این منطقه ازاوپال های استرالیایی شفاف تر اند. برزیل نیز در استان Piaui و Manaus که در شمال آن واقع شده اند دو معدن مهم اپال گرانبها می باشند. حتی سنگهای نوع اوپال سفید این منطقه آنقدر شبیه اوپال سفید استرالیایی هستند که گاه در بازار با این نام ارئه می شوند. اُپال برزیلی بسیار بادوام است، پوسته پوسته و ترک نمی خورد و پدیده بازی رنگها را بخوبی نشان می دهد.
