شناخت ویژگی های سنگ الماس | مشخصات سنگ الماس

واژه الماس (Adamas) در یونانی به معنی تسخیرناپذیر است. خواهیم دید الماس تنها کانی قیمتی است که فقط از یک عنصر موجود در طبیعت یعنی کربن ساخته شده است.  الماس دارای شبکه اتمی بسیار فشرده‌ای است که باعث به‌وجودآمدن سختی زیاد یا به عبارتی سخت‌ترین ماده متبلور شده در کره زمین است. فرمول شیمیایی الماس کربن خالص (C) می‌باشد ولی بررسی‌های دقیق نشان می‌دهد که ۹۵/۹۹ درصد آن کربن و بقیه آن ناخالصی‌های شیمیایی بوده که همین مقدار ناچیز می‌تواند بر رنگ الماس تأثیر‌گذار باشد. گفته می‌شود الماس برای اولین بار در قرن چهارم پیش از میلاد به اروپا رفت ولی قبل از آن در هندوستان در منطقه‌ای به نام Golconda توسط انسان پیدا و از آن زمان برای ۲۰۰۰ سال تنها منبع شناخته شده بود.

مشخصات سنگ الماس را بشناسیم

زیبایی یک الماس تراش خورده ارتباط پیچیده‌ای با نور‌های اطرافش دارد. وقتی الماس‌ها و نور اطراف آن‌ها اثر متقابل خوبی با یکدیگر داشته باشند نتیجه آن می‌تواند برای چشم خیره‌کننده باشد.

سؤال اصلی این است که هنگام برخورد نور به سطح الماس چه اتفاقی می‌افتد، چه مقدار نور وارد الماس می‌شود و چه مقدار از آن به چشم ما برمی‌گردد. تمام این عوامل به خواص نوری الماس بعلاوه کیفیت تراش آن بستگی دارد. کسانی که کار تراش الماس را انجام می‌دهند به این نکته واقف هستند که عمده خواص نوری الماس در تاج و facet‌های اطراف آن خود را نمایان می‌سازد.

حرکت به زیبایی و جلوه‌های نوری الماس کمک می‌کند، می‌توان با تغییر زاویه دید و حرکت در زیر یک منبع نوری میزان زیبایی یک سنگ ارزیابی کرد.

الماس تراش خورده یک شی سه‌بعدی می‌باشد، وقتی نور وارد الماس می‌شود مسیری پیچیده را طی می‌کند، تحقیقات به‌عمل‌آمده ارتباط بین نور و محیط داخلی الماس را آشکار می‌سازد.

الماس چه نوع سنگی است؟

در گرافیت، تک‌تک اتم‌های کربن به هم متصل می‌شوند و صفحاتی از اتم‌های کربن را تشکیل می‌دهند. در هر صفحه، هر اتم کربن به سه اتم کربن مجاور متصل است که در رأس مثلث‌های متساوی‌الاضلاع قرار دارند. این باعث ایجاد حلقه‌های شش‌ضلعی از اتم‌های کربن می‌شود. هر اتم کربن دارای چهار الکترون ظرفیت برای مشارکت در تشکیل پیوند‌های شیمیایی است. سه تا از این الکترون‌ها در ایجاد پیوند‌های کووالانسی قوی با اتم‌های مجاور در ورق استفاده می‌شوند.

پیوند‌های کووالانسی نوعی پیوند شیمیایی هستند که در آن الکترون‌ها بین اتم‌ها به اشتراک گذاشته می‌شوند. الکترون چهارم آزاد است که روی سطح ورق بچرخد و گرافیت را رسانای الکتریکی کند. فاصله بین ورقه‌های اتم‌های کربن بیشتر از قطر هر اتم است. نیروهای پیوند ضعیفی که نیروهای واندروالس نامیده می‌شوند، ورقه‌ها را کنار هم نگه می‌دارند. ازآنجایی‌که این نیروها ضعیف هستند، ورق‌ها می‌توانند به‌راحتی از کنار یکدیگر بلغزند. لغزش این ورق‌ها به گرافیت نرمی برای نوشتن و خاصیت روان‌کنندگی آن را می‌دهد.

در هر اتم کربن به طور قوی به چهار اتم کربن مجاور که در رأس یک چهاروجهی (هرم سه وجهی) قرار دارند، متصل است. چهار الکترون ظرفیت هر اتم کربن در تشکیل پیوند‌های کووالانسی بسیار قوی شرکت می‌کنند. این پیوند‌ها در همه جهات استحکام یکسانی دارند. این به الماس‌ها سختی زیادی می‌دهد.

«الماس» (Diamond)، یکی از شناخته شده‌ترین عناصر آزاد غیرفلزی و از آلوتروپ‌های عنصر کربن (C) است. الماس، فراوانی کمی بر روی پوسته زمین دارد و در گروه کانی‌های کمیاب قرار می‌گیرد. ویژگی‌های منحصر به فرد ظاهری الماس، آن را به یکی از محبوب‌ترین کانی‌های زینتی و جواهر تبدیل می‌کند.

الماس، یک کانی است. کانی‌ها، از یک یا چند عنصر شیمیایی تشکیل می‌شوند. از ترکیب کانی‌ها، سنگ به وجود می‌آید. به سنگ‌های حاوی کانی الماس یا اصطلاحا سنگ میزبان این کانی، سنگ الماس می‌گویند. منشا تشکیل کانسار الماس طبیعی، بالا آمدن ماگما از اعماق به سطح زمین است. کانی الماس، معمولا در ماگمای سنگ کیمبرلیت، لامپرویت و لامپروفیر حضور دارد. از این میان، کیمبرلیت، با اختلاف بسیار زیاد، مهم‌ترین سنگ الماس در نظر گرفته می‌شود.

تفاوت الماس با گرافیت

برخی از عناصر، به شکل‌های مختلف در طبیعت یافت می‌شوند. به این شکل‌ها، آلوتروپ می‌گویند. گرافیت، یکی دیگر از آلوتروپ‌های شناخته شده عنصر کربن است. بنابراین، این کانی، از نظر ترکیب شیمیایی، تفاوتی با الماس ندارد. فرمول شیمیایی هر دوی این کانی‌ها، همان نماد شیمیایی کربن یا C است.

این گوهر بر روی سطح زمین تشکیل نمی شود. آنها در دما و فشار بسیار بالایی که در بیش از صد کیلومتری اعماق زمین وجود دارد تشکیل می شوند. کربن تقریبا در عمق ۱۲۰ تا ۲۰۰ کیلومتری در قسمت بالایی گوشته، در درجه حرارت ۱۳۰۰-۹۰۰ درجه سانتی گراد و تحت فشار بالا در حدود ۴۵۰۰۰ بار قادر است با کریستالیزه شدن، به سنگ الماس تبدیل شود؛ اگر این شرایط فراهم نباشد به گرافیت تبدیل می شود.

اکثر  گوهر های کشف شده از راه فوران های آتشفشانی در قسمت عمیق بشکل مخروطی شکل تا سطح زمین جا به جا شده اند. به دلیل حرکات قائم کوه زائی  این
فوران ها در قسمت گوشته شروع شده و در مسیر خود، تکه هایی از سنگ های گوشته را کنده و بدون اینکه آن ها را ذوب کند به سطح زمین منتقل می کنند. این فوران ها دارای تکه هایی هستند که در محیط هایی با دما و فشار بالای لایه گوشته زمین ایجاد شده اند. انسان ها این گوهر را با شیوه های مختلف مثل استخراج تکه های حاوی گزنولیت یا خاک ها و رسوباتی که از هوازدگی سنگ های الماس دار به وجود آمده اند، به دست می آورند.

 ترکیبات

الماس یک کانی تشکیل شده از عنصر کربن با نظم ساختاری مکعبی شکل تتراهدرال (Tetrahedral) است. اتم های کربن در گوشه ها و در قسمت مرکز این مکعب جای گرفته اند. به علت ساختار پایدار اتم های آن و پیوند قوی کوالانسی دارای بیشترین سختی در تمام کانی ها به اندازه ۱۰ در مقیاس مو می باشد. این مشخصات سنگ الماس را برای به کارگیری در کارهای برشی و مقاومتی بسیار مناسب کرده است. ما فقط قادر هستیم با پودر آن و یا چیزی شبیه به خودش روی آن برش و یا خش بیاندازیم.