مشخصات کانی شناسی سیترین چیست؟
سیترین (Citrine) گوهری از خانواده مهم کوارتز است و بعد از آمیتیست (کوارتز بنفش)، مهم ترین عضو خانواده کوارتز محسوب می شود. نام Citrine برگرفته از رنگ زرد لیموئی آن به معنی “لیموئی رنگ” است. این کانی پدیده فلورسانس ندارد. سختی سنگ سیترین 7 در مقیاس موس بوده که از خانواده خود به ارث رسیده.
فرمول شیمیایی این گوهر، SiO2 است و در طبیعت با شکل کریستالی هگزگونال (تریگونال) یافت می شود اما همیشه به صورت بلوری تنها و مجزا نیست و معمولا در کنار گوهرهای دیگری به دست می آید که برخی از اینها، هم خانواده سیترین هستند (مانند کوارتز بی رنگ و آمیتیست) و برخی دیگر نیز، نمونه های متفاوتی از دیگر گوهرها می باشند.
از کانی هایی که شبیه سیترین هستند می توان به توپاز زرد، بریل زرد، ارتوکلاز و تورمالین زرد اشاره کرد.
محدوده رنگ سنگ سیترین
رنگ این سنگ قیمتی از زرد تا زرد نارنجی ، نارنجی مایل به زرد ، تا نارنجی مایل به قهوه ای متغیر است. نام سیترین برای هر سنگ کوارتز شفاف در آن محدوده رنگ – صرف نظر از اشباع بودن – استفاده می شود. سنگ هایی با رنگ ضعیف و سنگ هایی با رنگ غنی را همه “سیترین” می نامند.
کیفیت رنگ این سنگ تأثیر به سزایی در قیمت آن دارد. سنگ های با رنگ ضعیف فراوان و ارزان قیمت هستند. سنگ هایی با رنگ غنی و یکنواخت نادر ، با ارزش و مورد پسند خریداران می باشد.
نارنجی مایل به قرمز و قهوه ای مایل به قرمز از رنگ های کمیاب در این نوع از سنگ ها می باشد. به سنگ های قیمتی دارای این رنگ های قرمز مادیرا سیترین می گویند. این نام پس از استفاده ، از شراب هایی با رنگ مشابه در جزایر مادیرا ، منطقه خودمختار پرتغال ، واقع در اقیانوس اطلس شمالی گرفته شده است.
انواع سیترین
این سنگ‌های نیمه قیمتی بر اساس نوع پیدایش به دو دسته طبیعی و مصنوعی تقسیم بندی می‌شوند.
طبیعی
همانطور که از نام آن مشخص است، سیترین‌های طبیعی با معدنکاری در طبیعت استخراج می‌شوند. این سنگ‌ها اغلب دارای رنگ زرد کم رنگ با سایه‌های دودی هستند. این سنگ‌ها در طبیعت بسیار کمیاب هستند و از همین جهت از قیمت بالایی برخوردار می‌باشند.
مصنوعی
سیترین‌ها سنگ‌های بسیار نادری هستند و از همین رو می‌توان آن‌ها را از سنتز کوارتزها به دست آورد. اکثر سیترین‌های موجود در بازار از همین نوع می‌باشند. آن‌ها به وسیله فرآیند‌های گرمایی و از سنگ‌های آمیتیست به وجود می‌آیند. مقدار گرمایی که به سنگ داده میشود بر روی تیرگی آن اثرگذار خواهد بود. این روش رنگ سنگ را تغییر می‌دهد ولی خواص و ترکیب شیمیایی آن را عوض نخواهد کرد. از آنجایی که این سنگ‌ها طبیعی نیستند، به اندازه سیترین‌های طبیعی ارزشمند نخواهند بود.
بزرگترین سنگ سیترین یافت شده
بزرگترین سنگ سیترین های تراشیده جهان Malaga نام دارد که اسم خود را از شهری در اسپانیا گرفته است. وزن آن 20200 قیراط می باشد! این قطعه در سال 2010 در جاسگاه کلکسیون ویژه موزه هنر طبیعت اسپانیا قرار گرفته است.
نحوه تشخیص سیترین طبیعی از موارد تقلبی
سیترین‌ها یکی از محبوب‌ترین سنگ‌های زرد رنگ موجود در طبیعت هستند که در ساخت انواع جواهرات مورد استفاده قرار می‌گیرند. با این وجود ممکن است که در بازار به جای این سنگ زیبا، از موارد تقلبی و شیشه زرد رنگ استفاده شود. از همین رو مهم است که ویژگی‌های این سنگ نیمه قیمتی را به خوبی بشناسید.
در هنگام خرید سیترین احتمالا با سه نوع سنگ مختلف به نام سیترین روبرو خواهید شد.
نوع اول سیترین طبیعی است که بسیار ارزشمند می‌باشد و رنگ یکنواختی دارد. اگر در این سنگ‌ها ته رنگ‌های دیگر مانند نارنجی یا سبز را مشاهده کردید، بدانید که این سنگ طبیعی نیست.
نوع دوم سیترین‌های پخته هستند. این دسته از سنگ‌ها در اصل سنگ سیترین نیستند و همانطور که در بالا اشاره کردیم آن‌ها سنگ‌های آمیتیستی هستند که تحت فرآیند گرمایی قرار گرفته و به رنگ زرد در آمده‌اند. این سنگ‌ها ارزش بسیار کمتری نسبت به سیترین طبیعی دارند و در ساخت جواهرات نیز استفاده می‌شوند. این نوع از سنگ‌ها دارای تغییر رنگ محسوسی هستند. لبه این سنگ‌ها تیره‌تر است و مرکز آن‌ها رنگ روشنی به خود می‌گیرد.
موقعیت مکانی که سنگ از آن‌جا به دست آمده است نیز یک معیار دیگر بری تشخیص اصل بودن یا تقلبی بودن آن است. سنگ‌هایی که از آفریقا یا برزیل بدست آمده باشند به احتمال بالایی سیترین طبیعی هستند.
سومین نوع موجود در بازار، شیشه‌های رنگی هستند که به اسم سیترین به فروش می‌رسند. این سنگ‌ها کاملا تقلبی بوده و ویژگی بارز آن‌ها این است که کاملا شفاف هستند. در مورد این نوع از سنگ‌ها شما می‌توانید حباب‌ها و سایر ویژگی‌های شیشه را در آن مشاهده کنید.
💎 کانی شناسی سنگ سیترین
ضريب شکست: 1/544-1/553
سيستم کريستالي: هگزاگونال
شفافيت: شفاف تا کدر
فلورسنسي: ضعيف تا بي اثر
وزن مخصوص: 2/66
سختي: 7
سيستم کريستالي: هگزاگونال
