سنگ عقیق چیست و آشنایی با سنگ عقیق

آشنایی با سنگ عقیق

در این میان انواع سنگ عقیق از دیرباز مورد توجه همگان قرار گرفت و امروزه نیز طرفداران بسیار دارد. عقیق یا آگات از سنگ های نیمه قیمتی و جزو کانی هایی است که از چند عنصر شیمیایی تشکیل شده است. عقیق سنگی سیلیسی و نوعی از در کوهی است. عقیق به رنگ های سفید تا خاکستری تیره و سیاه، زرد تا قرمز، سبز و آبی روشن است و در میان جواهرات درجه دوم سنگی مشهور است.

عقیق از دیرباز با توجه به روایات نقل شده از اهل‌بیت (ع) به‌-عنوان یکی از «احجار کریمه» بسیار توصیه شده است و امروزه مقاله‌های علمی بسیاری هم درباره خواص و انرژی این سنگ در قالب علم سنگ‌‌شناسی و سنگ‌درمانی نوشته‌ شده ‌است. سفارش‌های دینی و تحقیقات علمی نوین کمک کرده تا امروزه عقیق همچنان جزو سنگ های پرفروش و مورد توجه قرار گیرد.

ساختار عقیق

ترکیب شیمیای این گوهر Sio2(سیلیسوم دی اکسید) است و در رنگ های مختلف یافت می شود. این سنگ قیمتی سختی موس 6.5 تا 7 دارد و وزن مخصوص آن 2.66 است. بین کانی‌‌ها الماس با سختی ۱۰ بالا‌ترین درجه سختی را دارد و مقاوم‌‌ترین به‌شمار می‌رود و گرافیت (مغز مداد) هم سختی معادل یک دارد. عقیق اصل با ۳درجه اختلاف نسبت به الماس، سختی مناسبی دارد.

چگونگی تشکیل عقیق

عقیق در نتیجه جریانهای آب در سنگهای سیلیسی یا سنگهای سیلیکات دار و یا در نتیجه برخاستن گازهای اسید از درون زمین ایجاد می شود و در خلال سنگهای دیگر بوجود می آید. مخصوصاً در بین سنگهای آذرین سطحی که ساختمان سماکی دارد.

نحوه تشخیص عقیق اصل از تقلبی

تشخیص عقیق اصل کار چندان ساده ای نیست و نیاز به تجربه و مهارت بالا دارد. عقیق اصل رگه‌های نقطه‌ای، سوزنی، ابری و پر مانند دارد. حتی ممکن است این رگه‌ها از رنگ دیگری هم باشد. رگه‌های ایجاد‌شده در عقیق‌های مصنوعی ساختگی بوده و مثل رگه‌های معدنی، طبیعی و دلنشین نیست. از میان دو عقیق هم اندازه ، عقیق سنگین تر ، عقیق اصل است چراکه عقیق اصل چگالی بالایی دارد و در نتیجه وزن بیشتری را نسبت به نمونه های مشابه خود دارد. از طرفی اگر سنگ عقیق را بر روی سنگ و یا سطحی که سختی آن کمتر از ۷ است بکشید باید بر روی آن ایجاد خراش کند و به آسانی بر روی آن خط نمیوفتد. اگر انگشتری یا گردنبندی خریده‌اید که نگین آن با یک ضربه کوچک خش برداشته، متأسفانه احتمال تقلبی‌بودن آن زیاد است. عقیق اصل طبیعت متضاد با فصل دارد؛ تابستان خنک و زمستان گرم است، درصورتی که نوع صنعتی آن متناسب با تغییرات دما تغییر می‌کند. عقیق قرمز طرفداران بسیاری دارد و نمونه طبیعی آن کمتر از بقیه انواع آن است.

سنگ های عقیق حکاکی شده

عقیق تراشی شامل کنده کاری روی عقیق یا برجسته کاری روی آن و تولید اشیاء کوچک و هنری و تزئینی از آن است . پیشینه عقیق تراشی در ایران به عهد سومر بر می گردد . روش کار در این صنعت به این شکل است که پس از برش سنگ ، آن را بوسیله چرخ تراش داده و سپس جلا می دهند و پس از آن طرح مورد نظر را روی آن بوسیله قلم های مخصوص تراش می دهند و زیورآلاتی همچون انگشتر با نگین عقیق حکاکی شده می سازند . مرکز هنر عقیق تراشی در استان خراسان شهر مشهد می باشد .

 انواع عقیق

عقیق سلیمانی:

عقیق سلیمانی یا سنگ باباقوری نوع رگه دار سنگ عقیق یمانی است. سنگ خلنگ یا قلنج هم گفته می‌شود که خلنگ در فارسی به معنی سیاه‌وسفید است. به عربی و در متون قدیمی‌تر فارسی به نام سنگ باباغوری و جَزْع نیز آمده‌اند. دلیل این‌که این سنگ را باباغوری نام نهاده‌اند به خاطر طرح شکل چشم درون این نوع سنگ است که هاله هایی اطراف آن را گرفته‌است.

کانی شناسی عقیق

این سنگ از کانی های کوارتزی و با ضریب سختی بالایی است. عقیق اصل در مقابل خط و خراش مقاومت بسیار خوبی دارد. در جواهر سازی و مبحث کانی شناسی، الماس با سختی 10 بالاترین درجه سختی را داراست. گرافیت نیز با ضریب سختی 1 در انتهای جدول قرار دارد و به لحاظ سختی بسیار آسیب پذیر است. بر اساس این معیار ضریب سختی سنگ عقیق 7 بوده و از کانی های بسیار مقاوم محسوب می شود. جنس کانی عقیق از سیلیسیوم نیمه شفاف بلوری است. انواع عقیق خاکستری، آبی، بژ، صورتی و قهوه ای را می توان در معادن ایالات متحده امریکا، آلمان، مکزیک و برزیل استخراج کرد. در ایران باستان عقیق را با نام ” دُر کوهی ” می شناختند. به واقع هم که زیبایی خیره کننده عقیق همچون دُر بی همتا می ماند. در طبیعت از رسوب جریان آب در سنگهای سیلیسی یا سنگ هایی که دارای سیلیکات هستند، عقیق تشکیل می شود. این سنگ زیبا در لا به لای سنگ های دیگر و به خصوص در خلل سنگهای آذرین سطحی به وجود می آید. سنگ عقیق طبیعی دارای ناخالصی زیادی است.

تنوع رنگی این کانی بسیار زیاد است. از این لحاظ سنگ های عقیق متنوع ترین سنگ ها در ساخت جواهرات زینتی هستند. انواع عقیق از سنگ های قیمتی و با ارزش در جواهرسازی هستند که گاه با عناوین ویژه ای نام گذاری می شوند. برخی از معروف ترین سنگ های عقیق عبارتند از:

• 
• عقیق سلیمانی

رنگ رگه های این کانی سیاه و سفید دیده می شود. سنگ خلنگ، سنگ جزع از دیگر نام های عقیق سلیمانی است. طرح چشم درون سنگ موجب شده تا نام بابا غوری نیز به آن نسبت داده شود. در باور عموم سنگ عقیق سلیمانی برای دفع چشم بد به کار می رود.

• عقیق یمانی

این گوهر درخشان شبیه به تیله و به صورت کروی است. در رگه های عقیق یمانی به جای رگه های سیاه، رگه هایی از طیف رنگی قرمز مشاهده می شود.

• عقیق سبز

عقیق سبز که شباهت زیادی به سنگ زمرد دارد و حتی برخی این دو را به اشتباه یکی تصور می کنند. بافت مولکولی عقیق سبز بسیار ساده تر از زمرد است و این کانی درخشندگی کمتری از سنگ زمرد اصل دارد.

• سنگ عقیق آبی

عقیق آبی که به اشتباه برخی آن را باسنگ فیروزه یکی می دانند. در مقایسه این دو کانی می توان گفت که سنگ فیروزه حتی بعد از تراش و صیقل نیز کاملا شفاف و بلورین نمی شود اما عقیق اصل دارای درخشش بیشتری است و حالت بلورین دارد.