ابسیدین (OBSIDIAN) و کاربردهای آن :
ابسیدین یا شیشۀ آتشفشانی، سنگی غنی از سیلیکات است که بافت شیشه ای سیاه رنگی دارد و از سرد شدن سریع ماگما به وجود می آید.
نام این سنگ برگرفته از Obsius است که یک رومی بود که سنگی مشابه را کشف کرد.
ابسیدین در صورتِ سرد شدن لاما شکل می گیرد و از آنجاییکه شبیه به سنگ معدنی است، بعنوان یک مادۀ معدنی در نظر گرفته نمی شود.
زیرا ترکیب پیچیده ای دارد و ساختار بلوری نیز ندارد.
علاوه بر استفاده های تزئینی آن، ابسیدین استفاده های کاربردی نیز دارد.
بعلت فقدان شکاف، شکستگی صدفی، و لبه های صاف و منظم پس از شکستن، این سنگ تیغه های تیزی دارد.
ابسیدین طی سالیان طولانی توسط کلمبیایی های آمریکای میانه و مصریان باستان، برای ساخت نوک پیکان و شمشیر، و همچنین برای زیورآلات مورد استفاده قرار می گرفت.
در حالت خالص، ابسیدین رنگ تیره ای دارد که بخاطر وجود آهن و منیزیم می باشد.
ابسیدین را می تواند بر اساس ویژگی های مختلف آن به چند گروه طبقه بندی کرد.
اگرچه برخی از انواع پایه ای ابسیدین شامل این موارد می باشند: خالدار (ابسیدین برف ریزه یا بادامی)، تسمه ای یا رگه دار (ابسیدین قهوه ای مایل به قرمز، بسیار تیره، و کدوتنبل)،
سنگریزه یا گره های کوچک (اشک آپاچی)، و براق (ابسیدین براق، چشم گربه، رنگین کمان، و آتشی).
تشخیص ابسیدین
ابسیدین را می توان از روی درخشش شیشه ای و انکسار منفرد آن شناسایی کرد.
مبدا و منبع ابسیدین
ابسیدین در مکان هایی که فوران های آتشفانی وجود دارند رخ می دهد.
این مکان ها شامل آرژانتین، ارمنستان، آذربایجان، کانادا، گرجستان، ال سالوادور، گواتمالا، آیسلند، ایتالیا، ژاپن، کنیا، مکزیک، نیو زیلند، پرو، اسکاتلند، ترکیه، و آمریکا می باشند.
رنگ ابسیدین
ابسیدین خالص بسیار تیره رنگ است. این رنگ بعلت وجود آهن و منیزیم می باشد.
ابسیدین بی رنگ بسیار نادر است.
ابسیدین ماهگونی رنگ قهوه ای تیرۀ مایل به مشکی یا قرمز دارد.
ابسیدین براق قهوه ای تیره مایل به مشکی است که براقیِ طلایی یا نقره ای دارد.
ابسیدین رنگین کمانی، قهوه ای تیره می باشد و براقی چند رنگی دارد.
براقی ابسیدین می تواند طلایی، نقره ای، آبی، بنفش، سبز، و یا ترکیبی از این رنگ ها باشد.
رنگ های رنگین کمانی ابسیدین بعلت وجود پیروکسن augitic می باشد.
ابسیدین آتشی منعکس کنندۀ رنگ شفاف و روشنی است که بخاطر وجود لایه های کریستالیِ مگنتیت nanometric می باشد.
ابسیدین نیمه شفاف بی رنگ و سبز- زرد تا قهوه ای که از پرو کشف می شوند، تحت عنوان macusanite شناخته می شوند.
ابسیدینِ نیمه شفاف تا مات، نارنجی مایل به مشکی، قرمز، و قهوه ای از جنوب غربیِ آمریکا هستند که “اشک آپاچی” نامیده می شوند.
ابسیدین نارنجی تحت عنوان “ابسیدین کدو حلوایی” شناخته می شود و ابسیدین هلویی رنگ نیز “ابسیدین هلویی” نام دارد.
وضوح و درخششِ ابسیدین
از آنجاییکه ابسیدین سنگی آتشفشانی است، درخششی شفاف دارد.
ممکن است ناسرگی هایی نیز داشته باشد که موجب براقی طلایی یا نقره ای آن می شود.
علاوه بر این شامل ناسرگی های سوزنی، حباب های گاز، حباب های اژدری شکل، و یا ناسرگی های کریستالی cristobalite نیز می باشد که در ابسیدین برف ریزه، شبیه به برف ریزه می باشند.
ابسیدین شیلی نیز دارای ناسرگی های نادری هستند که شامل بلورهای euhedral indialite و میله های شفاف sillimanite می باشد.
ابسیدین بولیوی نیز درای ناسرگی های spessartine نارنجی رنگ است.
ابسیدین می تواند دارای ویژگی chatoyancy نیز باشد. (تاثیر چشم گربه)
بُرش و شکلِ ابسیدین
بعلت کدر بودن اغلب گونه های ابسیدین، اغلب با Cabochon ، بصورت فانتزی، و اشکالِ منحنی بُرش داده می شود.
بُرش های Cabochon دارای براقی و نمایش قوس قزحی خوبی هستند.
ویژگی های سنگ شناسی ابسیدین
- فرمول شیمیایی 70-75% SiO2 + MgO, Fe3O4، سنگ های شیشه ای آتشفشانی، آمورف، سیلیسیم
- ساختار کریستال ندارد.
- رنگ سیاه، خاکستری، قهوه ای، نارنجی، تقریبا سبز، قرمز یا آبی
- سختی 5 تا 5 و نیم بر اساس مقیاس موهس
- ضریب شکست 1.45 تا 1.55
- تراکم/ چگالی 2.35 تا 2.60
- شکافتگی ندارد.
- شفافیت شیشه ای
- انکسار مضاعف ندارد.
- درخشش شیشه ای تا مات
- تشعشع ماهتابی ندارد.
ابسیدین: در ارتباط با بقیۀ سنگ های قیمتی مشابه
ابسیدین بسیار شبیه به کوارتز است زیرا حاوی سیلیکون دی اکسید می باشد.
اگرچه، کوارتز مادۀ سخت تری یعنی 7 بر اساس مقیاس موهس به نسبت ابسیدین است در حالیکه سختی آن 5 تا 5 و نیم می باشد.
علاوه بر این، ابسیدین تراکم و شریب انکسار کمتری به نسبت کوارتز دارد.
همچنین ابسیدین انکسار منفرد دارد در حالیکه کوارتز انکسار مضاعف دارد.
ابسیدین شبیه به هماتیت، aegirine-augite ، gadolinite ، pyrolusite ، و ولف رامیت می باشد که همگی تراکم بالاتری نسبت به ابسیدین دارند.
جت نیز شبیه به ابسیدین است اما مادۀ نرم تری است.
ابسیدین: مراقبت و نظافت
ابسیدین دارای سختی 5 تا 5 و نیم در مقیاس موهس می باشد که نرم تر از کوارتز است و ماده ای مقاوم می باشد.
مراقبت از آنها باید مانند بقیۀ سنگ های قیمتی شکننده مانند آپاتیت یا عقیق انجام گیرد.
از آنجاییکه این سنگ ها از کوارتز نیز ظریف تر هستند، براحتی شکسته می شوند و یا سطح آنها خراش بر می دارد.
مانند اغلبِ سنگ های قیمتی، از استفاده از پاک کننده های اولتراسونیک و بخار دار خودداری نمایید.
از سفیدکننده یا هر شویندۀ خانگی قوی دیگر خودداری نمایید.
می توانید ابسیدین را با استفاده از اسفنج خیس و پارچۀ نرم پاک کنید.
بخاطر داشته باشید که حتما با آب گرم آبکشی نمایید تا باقیماندۀ کف را از بین ببرید.
در زمان انجام فعالیت های سنگین ورزشی، کارهای خانه، و یا ورزش از استفاده از ابسیدین خودداری نمایید.
برای نگهداری آن، آنرا در یک پارچه بپیچید و در یک جعبۀ پارچه ای قرار دهید.
همیشه سنگ های قیمتی را بصورت جدا جدا نگهداری نمایید.
