سنگ آکوامارین چیست
آکوامارین نوع آبی تا آبی-سبز خانواده بریل با سختی 7.5 تا 8 بوده که آن را برای جواهرات مدرن و تراش خورده مناسب می سازد. آکوامارین به رنگ آبی تا آبی مایل به سبز، گوهرسنگی از خانواده بریل است. شناخته شده ترین گوهرسنگ این خانواده، زمرد سبز است و آکومارین پس از زمرد محبوب ترین گوهرسنگ این خانواده محسوب می شود. درواقع نام دیگر آکومارین با رنگ نفیس (آبی آسمانی) را بریل گرانبها نیز می گویند. سنگ آکوامارین یک کانی سخت (دارای سختی برابر ۸ در مقیاس موهس)، دارای جلای شیشه ای و ساختار سیلیکات بریلیوم آلومینیوم است. این گوهر دارای بلورهای شکننده و درشتی بوده و شفافیت آنها مثل بلورهای زمردی دارای ترک می باشند. آکوامارین در بلوردان های پگماتیتی دانه درشت و سنگهای مشابه یافت می شود. ماگما در زیر پوسته زمین با افزایش حرارت با سنگهای معدنی پگماتیت تماس داشته و بلورهای سنگ آکوامارین به مرور زمان درون آن رشد می کنند. بلورهای آن معمولا بصورت تک کریستالی هستند و گاهی نیز به صورت مجموعه ای درهم رشد کرده که نظم بلورها بی قاعده و یا درجهتی موازی هم قرار دارند.
اینکلوژنها از ویژگی های جالب این گوهر هستند. بریل و به طور خاص آکوامارین به داشتن لوله های توخالی طولانی معروف هستند. این ویژگی متمایز می تواند به شناسایی یک گوهر به عنوان عضوی از خانواده بریل کمک کند. آکوامارین ها ممکن است دارای درونگیرهای شفاف و فلزی مانند بیوتیت، هماتیت، ایلمنیت، فلوگوپیت، پیریت و روتیل در بلورهای اسکلتی باشند. آنها همچنین ممکن است حاوی کریستال های آپاتیت، کاسیتریت، اپیدوت، گارنت، مسکویت ، کوارتز و تورمالین باشند.
| جدول مشخصات آکوامارین | |
|---|---|
| ترکیب شیمیایی | Be3Al2Si6O18 + Fe |
| سیستم بلوری | هگزاگونال |
| رنگ | سبز مایل به آبی، سبز آبی، آبی مایل به سبز، آبی. |
| شفافیت | شفاف تا اوپک |
| رخ | نامشخص |
| شکستگی | صدفی تا ناهموار |
| جلا | شیشه ای |
| ضریب شکست نور | 1.570 – 1.592 |
| اختلاف شکست مضاعف | 0.005 – 0.009 |
| سختی موهس | 7.5 – 8 |
| وزن مخصوص | 2.66 – 2.80 |
| فلورسانس | – |
رنگ
رنگ آکوامارین معمولا یکنواخت است و بی نظمی ها در پراکندی رنگ آن نادر می باشد. این گوهر زیبا رنگ خود را از عنصر کم مقدار آهن دریافت می کند. طیف رنگ های آن می تواند از سبز مایل به آبی، سبز آبی، آبی مایل به سبز تا آبی تیره متغیر باشد و رنگ های آن می تواند از خیلی روشن تا نسبتاً تیره متفاوت باشد. نوع آبی سیر این گوهرسنگ بسیار نادر است و فقط به صورت بلورهای کوچک در معدن Royal Stone ماساچوست آمریکا یافت شده. بریل ها در هنگام رشد بلور و تشکیل با توجه به نوع عنصر واسطه رنگ های مختلفی از جمله آبی ، صورتی ، سبز ، زرد وسرخ و یا بی رنگ به خود میگیرند. رنگ آبی آکوامارین به دلیل وجود عنصر آهن در ترکیبات آن هست اما اگر این عنصر یا عناصر دیگر در هنگام تشکیل وجود نداشته باشند بریل به رنگ اصلی خود (بی رنگ ) رشد خواهد کرد اما اگر مقدار کمی دارای ته رنگ آبی باشد آکوامارین محسوب می شود.
محتویات فراوانی ممکن است درون این گوهرسنگ وجود داشته باشد به همین دلیل خواص فیزیکی آنها متفاوت است.
تفاوت سنگ آکوامارین و زمرد چیست
آکوامارین و زمرد هر دو به خانواده بریل تعلق دارند ولی به طرز شگفتی باهم متفاوتند. تفاوت این دو این است که رنگ سبز زمرد به دلیل حضور مقادیر ناچیزی بریلیوم و گاهی وانادیوم در ترکیب شیمیایی آن است در حالی که سنگ آکوامارین از حضور ناخالصی های آهن در ترکیب شیمیایی بریل بی رنگ (گوشنیت) سود برده است. از دیگر تفاوت های این دو گوهرسنگ می توان به حالت مه گرفتگی و حضور مقادیر زیادی ناخالصی در زمرد اشاره نمود و حال آنکه سنگ آکوامارین به عنوان گوهری شفاف و پاک (فاقد ناخالصی در سنگ) شناخته می شود.
پدیده دو رنگی در سنگ آکوامارین
پدیده دو رنگی (Dichroism) در انواع تیره رنگ این گوهر قابل مشاهده است. در این نوع می توان دو تصویر دید یکی آبی خالص قدری روشن و دیگری زرد سبز بسیار کمرنگ و یا تقریبا بی رنگ. در انواع پر رنگ تر حتی می توان با چشم غیر مسلح نیز دیده شود.
انوع تراش در سنگ آکوامارین چگونه است
هنگام برش آکوامارین، توجه اولیه باید به عمق رنگ باشد. آکوامارین به علت کم رنگ بودن باید عمق کافی داشته باشد وگرنه نگین تراشیده آن بی رنگ جلوه خواهد داد. برش های امرالد معمولا ترجیح داده می شود. گوهر تراشان برای بالاترین درخشندگی باید از پاویلیون اصلی 43 درجه روی آکوامارین استفاده کنند. زوایای پایین تاج باعث درخشندگی بالاتری می شود، اما از تاج بالاتر اغلب برای عمق بخشیدن به رنگ استفاده می شود.
خانواده بریل، از جمله آکوامارین، از ساده ترین جواهرات برای تراش هستند. پولیش الماسی رایج ترین روش است. یک پولیش با کیفیت بالا می تواند به آکوامارین های کمرنگ چنان درخشندگی زیادی بدهد که ممکن است با نگین های ضریب شکست بالاتر (RI) اشتباه گرفته شوند. حتی با دیسپرژن متوسط 0.014، سنگ های کمرنگ با زوایای تاج بالا رنگ های طیفی خود را به خوبی نشان می دهند.
با اینکلوژنهای لوله ای توخالی کافی و برش مناسب، آکوامارین ها می توانند شاتویانسی و حتی استار را نشان دهند. آکوامارین های زیبای چشم گربه ای برای کلکسیونرها محبوب هستند و قیمت بالایی دارند. آکوامارین های استار حتی نادرتر از چشم گربه ای هستند و می توانند قیمت های بالاتری داشته باشند.
قیمت سنگ آکوامارین چگونه تعیین می شود
بطور کلی هرچه رنگ سنگ آکوامارین تیره تر باشد قیمتی تر است ولی از آنجایی که بلورهای درشت آکوامارین کمیاب نیستند قیمت این گوهر به جز نوع رنگ نفیس آن چندان بالا نیست و حتی جزو جواهرات ارزان قیمت می باشد. نگین های یک قیراطی با کیفیت معمولی آن چند دلار بیش نیست. حتی نوع گرانبهای آن نیز نسبت با زمرد خوب نمی تواند رقابت کند. باربوت (Barbot) جواهرساز فقید فرانسوی در کتابهایش نقل می کند که یک آکوامارین با وزن 10 کیلوگرم داشته که قیمت آن فقط 65000 دلار بوده. در سال 1811 نیز بلور زیبای سبز چمنی از بریل به وزن 15 پوند در ایالت میناس نواس برزیل یاف شد.
معادن آکوامارین در جهان
معادن آکوامارین مانند سایر کانی های خانواده خود در تمامی قاره ها یافت می شوند. ذخایر بااهمیت آن در برزیل، باهیا، جمهوری مالاگاسی، افغانستان، تانزانیا، پاکستان و روسیه هستند. در کوه های اورال روسیه و دیگر نقاط سیبری به وفور یافت می شود که بیشتر آنها همراه توپاز می باشند. یکی از بزرگترین این معادن در معدن کاراکورام پاکستان می باشد. حضور آکوامارین در معادن ثانویه، همانند قلوه سنگهای جواهر گونه، بسیار نادر است. در برزیل این کانی همراه با کریزوبریل، توپاز سفید یا آبی و یا به صورت فلوه سنگ های کوچک در معادن ثانویه در شمال شرقی ایالت میناس جراس یافت می شود.
