سنگ مگنتیت چیست؟
سنگ آهن مگنتیت(انواع سنگ آهن، ۵ درصد از پوسته‌ی زمین را تشکیل می‌دهد.) یکی از انواع سنگ آهن است که بر روی کره زمین موجود است. این سنگ آهن از انواع مغناطیسی بوده و می‌تواند جذب به آهنربا شده و یا به آهنربا تبدیل شود. دانشمندان بر این باور هستند که سنگ مگنتیت اولین ماده معدنی مغناطیسی است که به صورت طبیعی بر روی زمین وجود داشته است(برخی از منابع فلزات، به واسطه برخورد شهاب سنگ ها بر روی زمین پدیدار شده اند و از قبل روی زمین وجود نداشته اند). ضمن اینکه سنگ آهن مگنتیت اولین آهنربای جهان بوده که مورد استفاده قرار گرفته است. سولفور آهن، اکسیدهای آهن و کربنات آهن از انواع مختلف آهنی هستند که در پوسته زمین وجود دارند. در این بین هماتیت و مگنتیت از مهم ترین و با ارزش ترین اکسیدهای آهن هستند(آهن در طبیعت در قالب سنگ آهن و به فرم اکسید شده یافت میشود).
رنگ و شکل بلور سنگ آهن
رنگ این سنگ‌ها اغلب تیره و سیاه است و شکل بلوری آن بلور اکتائدر(Octahedron) است که به شکل یک هشت وجهی به صورت دو هرم از قاعده به هم چسبیده دیده میشود. سنگ آهن مگنتیت از کانسنگ‌های آهن به شمار می‌آید و به همین علت تا حد زیادی مورد توجه صنعتگران قرار گرفته است. به طور کلی سنگ آهن مگنتیت نسبت به سنگ آهن هماتیت بسیار نادرتر و کمیاب‌تر است و به همین جهت ارزش و قیمت آن نسبت به سنگ آهن هماتیت بیشتر است. یکی از کاربردهای سنگ آهن مگنتیت استفاده از آنها برای ساخت آهن ربا است زیرا این سنگ دارای ویژگی‌هایی است که می‌تواند انتخاب مناسبی برای درست کردن آهنربا باشد.
ویژگی های سنگ آهن مگنتیت
فرمول شیمیایی سنگ آهن مگنتیت Fe3O4 است. نام این واژه یونانی است و معنای آن آهن ربا است. این سنگ در مجموعه کانی‌ها قرار می‌گیرد و سنگ سختی است، به همین علت به سختی در هیدروکلریک (HCL) حل میشود. کشور سوئیس اولین کشوری بود که موفق شد این سنگ را کشف کند. این سنگ ظاهری بلوری دارد و دارای آگرگات دانه‌‌ای است. هم چنین درون آن دانه‌‌های اشباع شده فراوان وجود دارد. مقدار سختی این سنگ ۵.۵ است.
منابع قابل استفاده
تشکیل سنگ آهن مگنتیت امری بسیاری طبیعی است که در محیط های زمین شناسی مختلف رخ می دهد. از سنگ های آذرین گرفته تا سنگ های رسوبی و یا سنگ های دگرگونی می توان به مگنتیت دسترسی داشت. به طور کلی سنگ های آهن حدود ۵ درصد از پوسته زمین را شکل می دهند.
پس از کشف اولین رگه های مگنتیت در سوییس، کم کم در سرتاسر جهان منابع مختلفی به دست آمدند که حاوی این ماده ارزشمند بودند. در برخی مناطق، مثل هندوستان، هنگ کنگ، آمریکا و غیره، می توان در میان ماسه های سواحل به سنگ آهن مگنتیت دسترسی پیدا کرد. معمولا ماسه ها و شن های سواحل که حاوی مگنتیت باشند، با نام شن سیاه شناخته می شوند.
در واقع این مگنتیت از فرسایش سنگ هایی ایجاد شده است که در مسیر رودخانه ها قرار داشته اند. با ورود رودخانه به دریا، سنگ های آهن یا همان شن های سیاه نیز به ساحل منتقل شده اند.
از طرف دیگر، مگنتیت را می توان در فسیل ها نیز یافت. در واقع مرور زمان و زیست کانی سازی این سنگ آهن باعث شده است که امروزه بتوان آن را در منابع فسیلی روی زمین نیز پیدا کرد. معمولا چنین منابعی را مگنتیت فسیل یا فسیل های آهنربایی می نامند.
یکی دیگر از منابعی که برخی معتقدند از طریق آن سنگ آهن مگنتیت در زمین موجود شده است، شهاب سنگ هاست. در واقع عده ای بر این باور هستند که منشأ اصلی این سنگ آهن فضا می باشد و در نتیجه هرجا شهاب سنگی بر روی زمین فرود آمده باشد، می توان رگه ها و منابع ارزشمندی از سنگ آهن مگنتیت یافت.
از جمله بزرگ ترین و مهم ترین معادن مگنتیت در جهان، منطقه ای است که در شیلی وجود دارد. این منطقه با نام کمربند آهنی شیلی مشهور شده است. همچنین بلندترین کوه موریتانی فقط از سنگ آهن مگنتیت تشکیل شده است. در پرو تپه های شنی وجود دارند که حاوی مگنتیت هستند. در برخی منابع، ساختار کریستالی سنگ مگنتیت متفاوت شده است که گفته می شود به خاطر کاتیون روی چنین اتفاقی رخ داده است.
سنگ آهن هماتیت
سنگ آهن هماتیت با فرمول شیمیایی Fe2O3 یکی از شناخته شده ترین و پرفروش ترین سنگ های آهن موجود در جهان است. کاربرد اصلی آن در تولید سیمان، رنگ سازی و ساخت ضد رنگ می باشد. شکست نور آن بالاست و به همین دلیل در گذشته از آن برای ساختن آینه ها استفاده می کردند.
رنگ زیبای سنگ آهن هماتیت باعث می شود که گاهی از آن برای تولید جواهرات نیز استفاده کنند اما این سنگ در کنار تفاوت های کاربردی با سنگ آهن مگنتیت، تفاوت های فاحش دیگری نیز با مگنتیت دارد.
تفاوت های سنگ آهن مگنتیت و سنگ آهن هماتیت
سنگ آهن مگنتیت و سنگ آهن هماتیت تفاوت های گوناگونی با یکدیگر دارند. بلور هماتیت به گونه های مختلفی در طبیعت یافت می شود، از جمله به صورت های فلسی، دانه ای، توده ای، شعاعی و غیره. رنگ آن نیز طیف وسیعی از رنگ های قهوه ای، خاکستری، سیاه و قرمز را در بر می گیرد. همچنین این نوع سنگ آهن ممکن است به صورت نیمه شفاف یا کاملا کدر یافت شود و به اصطلاح دارای جلای مات می باشد.
از هماتیت معمولا برای تولید سیمان، رنگ، و جواهرات استفاده می کنند. در حالی که از سنگ آهن مگنتیت در موارد متعددی کاربرد دارد که از جمله آنها می توان به تولید فولاد، تصفیه آب، کاربردهای درمانی، تصویربرداری و غیره اشاره کرد.
