سنگ لاپیس لازولی چیست و چه خصوصیاتی دارد؟
سنگ لاجورد یا لاپیس لازولی (به انگلیسی Lapis Lazuli)، سنگی نیمه قیمتی با رنگ آبی متمایل به رنگ نیلی تا بنفش با درجه سختی 5 – 5.5 در مقیاس موس است که به طور نسبی به حرارت، فشار، محلولهای گرم، اسیدها و محلول های قلیایی بسیار حساس است.
سنگ لاجورد تورق نداشته و شکستگی آن نامنظم و وزن مخصوص آن هرچه درصد پیریت بیشتر باشد بین 2.7 تا 2.9 متغیر است. لاپیس لازولی بصورت اوپاک دیده می شود و جلای آن شیشه ای تا مومی شکل است. پدیده چند رنگی نداشته و ایدیوکروماتیک است و همچنین فلورسانس در آن اغلب خنثی است.
سیستم کریستالی لاپیس لازولی کیوبیک و دودکاهدرون در اندازه های متغیر به صورت رگه، اغلب در بستری چند سانتی متری، در میان سنگ های مرمر یا رگه های نامنظم در سنگهای آهکی یافت می شود. سنگ لاجورد آبی نیلی بهترین نوع رنگ آن بوده و رنگهای آبی آسمانی تا سبز (که با سنگ فیروزه اشتباه گرفته می شود) در رده های بعدی قرار دارند.
تشخیص لاپیس لازولی
لاجورد در تعریف آن سنگی از ترکیب 25 – 40 درصد لازوریت ، کلسیت و پیریت است .
این سنگ یک سیلیکات فلدسپاتی بوده که به دسته سودالیت ها متعلق است .
از دیگر ترکیبات اندک دراین سنگ می توان به آژیت ، دی اکسید استاتیت ، میکا و هاینیت اشاره کرد .
این سنگ به راحتی با سنگ های آبی مات دیگر مثل آزوریت و سودالیت اشتباه می شود ولی آزوریت هم درجه سختی کمتری دارد و هم رنگ تیره تری دارد .
همچنین سودالیت نیز در قیاس با لاجورد دارای رنگ کمرنگ تر ودانه های آن به مرغوبیت لاجورد نیستند .
رنگ لاپیس لازولی
بااینکه نام انگلیسی لاجورد، سنگ آبی است ، رنگ آن می تواند بین آبی سبز کمرنگ تا سبز آبی متوسط و تیره متغیر باشد .
رنگ آبی آن به خاطر عناصر رنگی گوگردی در آن است .
بهترین انواع آن سنگ هایی هستند که رنگ در آنها یکنواخت و بدون هیچی رگه ای از کلسیت ها باشد
(البته دیده شدن مقادیر لکه پیریت طلا به صورت لکه در آن قابل قبول است ) مقدار زیاد پیریت در این سنگ سبب افزایش رنگ سبز می شود
در حالیکه کلسیت می تواند ماده ای غالب در ترکیب بوده و رنگ آبی کمرنگ تری را باعث می شود .
لاجورد های گرانقیمت آندسته از سنگ ها هستند که رنگ یکنواخت دارند ، دارای اندکی پیریت یا کلسیت هستند و یا به رنگ بنفش – آبی هستند .
این چنین لاجورد هایی معمولا به ایرانی و یا افغانی معروفند .
لاجورد معمولا به همراه صفاتی چون نام مناطقی مانند لاجورد شیلی و … می آید .
این صفات لزوما به معنی این نیستند که این سنک به آن منطقه تعلق دارد بلکه به رنگ آن برمی گردد به این معنی که مثلا لاجورد شیلی دارای رنگ سبز دارای اثرات کلسیت زیاد می باشد .
شفافیت و درخشش لاجورد
سنگ لاجورد سنگی مات است که دارای مقادیر پیریت و کلسیت است .
وقتی که این سنگ پولیش می شود ، درخشش شیشه ای و یا روغنی به خود میگیرد .
برش و شکل لاجورد
این سنگ در اشکال و برش های مختلفی می آید .
بیشتر به صورت منحنی برای استفاده در انگشتر ، دستبند ، گردنبند و یا به صورت گلدان یا مجسمه حکاکی شده ظاهر می شود.
از دیگر اشکال رایج آن می توان به گرد ، کروی و بیضی و اشک اشاره کرد .
خواص سنگ شناسی لاجورد
فرمول شیمیایی : Na6Ca2[S،SO4،Cl2)2lAl6Si6O24] سیلیکات آلومینیوم کلسیم سدیوم
ساختار کریستالی : مکعب و متراکم
رنگ : سبزآبی – آبی -بنفش
سختی : 5-6
ضریب شکست : تقریبا 1.5
تراکم ( دانسیته ) : 2.5-3
کلیواژ یا برگوارگی(تمایل سنگ برای شکستگی در امتداد یک جهت ترجیحی در سطوح موازی ) : نامشخص
شفافیت : مات
شکست نور : ندارد
درخشش :شیشه ای
حالت فلورسانس : قوی : سفید ، نارنجی ، مسی
ایده هایی برای طراحی زیورالات بااستفاده از لاجورد
برای هزاران سال ، سنگ لاجورد به خاطر رنگ آبی خاصش از جمله گنجینه های ارزشمند به شمار رفته است .
این سنگ به راحتی پولیش می شود و می تواند هم توسط آقایان (دکمه سردست و سنجاق کروات وحلقه ) و بانوان استفاده شود .
برش آن هم به صورت منحنی ، هم مهره ای و هم قطعات کوچک می باشد .
کاربرد این سنگ فقط به صورت برای استفاده در زیورالات نبوده و به همراه حکاکی بر روی آن برای لوازم کاربردی و تزیینی هم مورد استفاده قرار گرفته است .
برخلاف قیمت ارزان آن ، می توانیم آنرا در طراحی زیور آلات بر روی طلا و به همراه الماس در خط طراحی طراحان بسیار جدید ببینیم .
امروزه آنرا برای استفاده در سنجاق سینه و مجسمه حکاکی میکنند زیرا هم از لحاظ قیمت قابل خرید است و هم در قطعات بزرگ در دسترس است .
سنگ لاجورد سنگی است که در همه دوران ها از آن استفاده شده و می شود (خصوصا در کنار نقره آلات )
نگهداری و تمیزکردن لاجورد
لاجورد نسبتا سخت است با این حال نسبتا نرم (درجه سختی 5-6) است و از بسیاری سنگ های دیگر نرمتر است .
این سنگ در صورت نگهداری خوب ، سالها دوام خواهد داشت .
این سنگ به فشار زیاد و حرارت بالا و مواد شیمیایی شوینده خانگی حساس است .
از قرار دادن آن در مجاورت سفیدکننده و اسید جلوگیری کنید .
هنگام تمیز کردن آن ، از آب ولرم و کمی صابون و پارچه یا برس نرم استفاده کنید.
(مراقب باشید در صورتی که لاجورد رنگ شده باد برای تمیز کردن آن از این روش استفاده نکنید.
ابتدا بخشی از سنگ را بشویید و دوام رنگ آنرا بررسی کنید )
مانند دیگر سنگها ، ابتدا صابون روی سنگ را به طور کامل با آبکشی زیاد بزدایید و سپس آنرا به خوبی خشک کنید
قبل از انجام فعالیت های ورزشی ، شستن ظرف ، فعالیت باغبانی و یا انجام کار خانه ،زیورالات مزین به این سنگ را از خود در آورید .
بهترین راه نگهداری آن در پارچه ای نرم و یا در جعبه طلا و جواهرات پوشیده با پارچه – به صورت جداگانه- است.
