اپیدوت ( Epidote ) و مشخصات آن
نام اپیدوت برگرفته از کلمه یونانی به معنی افزوده است که به اشکال متعدد کریستالی آن اشاره دارد.
با وجود اینکه نوع جواهری این ماده معدنی بسیار کمیاب است اما نام این ماده معدنی بسیار بکار می رود.
ایپدوت نوع پیچیده ی کلسیم آلمینیوم آهن سیلیکات است که در آن هر دو یون های کلسیم و آلمینیوم با سایر فلزات مانند منگنز، آهن فریک یا ایتریم و فلزات سریم جایگزین شده اند.
بر اساس میزان دقیق آهن، منگنز و سایر مواد، سنگ ها ممکن است با نام های تجاری مختلف و گاهی در دسته مجزای خود مبادله میشوند.
کلینوزویسیت نوع سفید تا صورتی رنگ اپیدوت با کمی آهن است که از نظر ترکیب شمیایی شبیه به زویسیت است.
شهرت سنگ زویسیت به دلیل رنگ بنفش- آبی اش می باشد که آنرا به اسم تانزانیت هم می شناسند.
سنگ تاوماویت نوع سبز تیره با ترکیب کرومیوم از گونه اپیدوت است که در بورما یافت می شود.
اوناکیت نمونه تغییر یافته گرانیت با ویژگی های اپیدوت است که در جواهرات سبک کوژ تراشی استفاده می شود.
شناسایی ایپدوت به چه صورت است؟
اپیدوت را بر اساس ترکیب شیمیایی و کلسیم آلمینیوم آهن سیلیکات می توان شناسایی کرد.
سختی این سنگ بین 6 تا 7 بر روی مقیاس Mohs است که مقداری نرم تر از کوارتز است، اما با این حال شکست پذیری زیادی دارد.
اپیدوت دارای پدیده ی چندرنگی است و وقتی از زوایای مختلف به آن نگاه کنید رنگ های سبز، قهوه ای و زرد را در سنگ می بینید.
سنگ اپیدوت شاخص انکسار بالایی دارد.
تشکیل کریستال اپیدوت به صورت چلیپایی انجام می شود و کریستال هایش معمولا منشوری هستند.
به دلیل شکست نور بالایی که دارد می توان آنرا راحت تر شناسایی کرد.
البته احتمال اینکه به جای سنگ های جواهر سبزرنگ مشابه مانند ایدوکراز، پیروکسین سبز کروم و تورمالین دراویت شناخته شود نیز وجود دارد.
اصالت اپیدوت و منابع سنگ اپیدوت
اپیدوت در محیط های مختلفی یافت می شود و معمولا در محل تلاقی صخره های سیلیکات و در سنگ آهک تغییر یافته تشکیل می شود.
در سنگ های آتشفشانی هم وجود دارد و گاهی در پگماتیت گرانیت شکل می گیرد.
معادن اپیدوت در قسمت های مختلفی از جهان قرار دارند مانند استرالیا، برزیل، چین، چک و اسلاوکی، فنلاند، فرانسه، ایتالیا، ژاپن، کنیا، کره، ماداگاسکار، مکزیک، موزامبیک، میانمار، نروژ، سوئیس، سریلانکا و آمریکا.
انواع رنگ اپیدوت
اپیدوت در گونه های مختلف رنگ سبز از سبز متمایل به زرد تا سبز پسته ای وجود دارد.
رنگ های دیگر خاکستری، قهوه ای و نزدیک به سیاه هستند.
اپیدوت چندرنگ نمایی از سبز، زرد و قهوه ای دارد.
شفافیت و درخشندگی کانی اپیدوت
اپیدوت از شفاف تا مات متغیر است، کریستال های شفافش ارزشمندتر هستند.
اپیدوت صیقل داده می شود و نمونه های مرغوب بسیار درخشان مانند شیشه خواهند بود.
موادی که کیفیت زیادی ندارند پس از برش و صیقل کمی درخشندگی خواهند داشت
انواع تراش و شکل اپیدوت
متناسب ترین اشکال اپیدوت برای کلکسیون دارها کریستال های باریک و بسیار درخشان هستند.
اپیدوت شفاف و به رنگ سبز تیره گزینه برتر کلکسیون دارهاست و اشکال بیضی، کوسنی و هشت ضلعی را بیشتر می پسندند.
اشکال مرغبو تر مانند تریلیون یا قلب خیلی کمیاب است.
مواد مات معمولا برش داده می شوند تا اشکالی را به صورت حکاکی شده بسازند.
در هنگام کار روی این سنگ باید بسیار مراقب بود زیرا شدیدا شکست پذیر است.
بهسازی اپیدوت
اپیدوت معمولا به هیچ روشی بهسازی واصلاح نمی شود.
ویژگی های گوهر شناسی اپیدوت:
فرمول شیمیایی: Ca2(Fe, Al)2(SiO4)3(OH)- کلسیم آلمینیوم آهن سیلیکات
ساختار کریستالی: چلیپایی، منشوری
رنگ: سبز پسته ای، سبز کمرنگ، سبز پررنگ
سختی: 6 تا 7 روی مقیاس Mohs
شاخص انکسار: 1.729 تا 1.768
چگالی: 3.0 تا 3.50
شکست پذیری: عالی
شفافیت: شفاف تا مات
انکسار دوگانه یا شکست نور دوسویه: 0.015 تا -0.049
درخشندگی: مرواردی، شیشه ای تا انگم دار
شب تابی: ندارد
سنگ های مشابه اپیدوت
اپیدوت به گروهی از مواد مشابه تعلق دارد. ماده معدنی اپیدوت فراوان ترین عضو خانواده اپیدوت است.
مواد معدنی مشابهی نیز وجود دارد مانند کوارتز، کلسیت، لعل، آلبیت، آمفیبول سفید و آپاتیت.
سایر انواع سنگ های جواهر سبز نیز باعث سردرگمی می شوند مانند ایدوکراس، تورمالین دراویت، پیروکسین سبز و لعل سبز.
اپیدوت و کلینوزویسیت تقریبا شبیه همند و در بسیاری از موارد تشخیص دادن آنها از هم بر اساس مواد معدنی شان صورت می گیرد.
در واقع بسیاری از نمونه ها با عنوان کلینوزویسیت- اپیدوت دسته بندی شده اند زیرا نتوانسته اند تمایزشان را مشخص کنند یا در بعضی موارد یک کریستال شامل هر دو ماده معدنی بوده است.
کلینوزویسیت، تانزانیت، زویسیت و زویسیت یاقوت
هانکوکیت، اپیدوزیت، تولیت، انیولیت، آلانیت، اورتیت، پیمونتیت و تاوماویت
چند ایده برای طراحی این جواهر به شما معرفی می کنیم:
اپیدوت به دلیل کمیاب بودنش معمولا برای ساخت جواهر بکار نمی رود.
و آنرا در نمایشگاه و کلکسیون ها می توان دید.
با این وجود در بعضی طراحی ها برای گوشواره، آویز، سنجاق سینه استفاده می شود و گزینه خوبی برای جواهراتی که روزانه استفاده می شود نیست زیرا بسیار شکننده است.
روش تمیز کردن و مراقبت از سنگ اپیدوت
اپیدوت نسبت به حرارت بالا بسیار حساس است و در مقابل اسید هیدوکلریک شدیدا آسیب می بیند.
از آنجا که کاملا قابل ذوب شدن است، حرارت زیاد و مواد شیمیایی قوی را در مجاور آن قرار ندهید.
این سنگ نرم تر از کوارتز است و حتی گردگیری ساده نیز ممکن است روی سطح آن خراش ایجاد کند.
برای تمیز کردن فقط از آب صابون و یک پارچه نرم استفاده کنید.
پس از آن کاملا سطح جواهر را خشک کنید. بخار شو توصیه نمی شود.
قبل از ورزش کردن آنرا دربیاورید و به دور از سایر جواهرات در درون یک پارچه نرم داخل جدول جواهرات نگهداری کنید.
