فرق بین رزکوارتز و مرمر صورتی چیست؟

سنگ رزکوارتز چیست؟

کوارتز صورتی یا رز کوارتز (Rose Quartz) نوع صورتی پر رنگ و مات تا خیلی کم رنگ کوارتز است. این سنگ دارای سیستم کریستالی هگزاگونال (تریگونال) و منشوری شکل ولی غالبا بصورت توده های فشرده در رگه های هیدروترمال و پگماتیت وجود دارد. این توده ها معمولا دارای ترک و یا ناخالصی هایی در خود می باشند. رز کوارتز سنگی شکننده و دارای شکستگی صدفی و بدون کلیواژ ، وزن مخصوص آن 2.6 تا 2.7 ، سختی 7 و خط ساییدگی آن نیز سفید است. کوارتز صورتی در بسیاری از نقاط جهان وجود دارد. بسیاری از کوارتزهای صورتی که امروزه فروخته می شوند از برزیل، هند، آفریقای جنوبی و ماداگاسکار هستند. بقیه منابع عبارت اند از نامبیا، موزامبیک و سریلانکا و داکوتای جنوبی ایالات متحده می باشند.

آیا کوارتز صورتی شفاف نیز وجود دارد؟

کوارتز صورتی به علت اینکلوژنها یا فیبرهای فرا ریز میکروسکوپی نوع صورتی دومورتيريت درون آن موجب می شوند که به جای شفاف بودن، مات و نیمه مات جلوه دهد. البته به طور خیلی کمیاب برخی کوارتزهای صورتی بدون شکل که در حفره های پگماتیت به کانی معدنی تبدیل شده اند شفاف می باشند. گمان می رود رنگ این نوع رز کوارتز های گرانبها و شفاف (بخصوص در برزیل) از تشعشات پرتو ناشی شود. این نوع رنگ معمولا بدون ثبات است و به مرور زمان در معرض نور و حرارت کمرنگ و رنگ پریده می شود. کوارتز با رنگ صورتی شفاف کمیاب است با این حال در چند نقطه جهان وجود دارند. برخی می گویند به جای نام “رز کوارتز” باید آنها را “کوارتز صورتی” نامید زیرا رنگ آنها متفاوت است.

اکنون می پردازیم به محدوده رنگ در کوارتز صورتی و پدیده استار در آن:

چندین نظریه درباره رنگ صورتی کوارتز وجود دارد. بیش از صد سال است که در بسیاری از نوشته های کانی شناسی از نویسنده های متعدد علت رنگ صورتی رز کوارتز را ناشی از جاینشانی عناصر تیتانیوم و روتیل های اکسید تیتانیوم TiO2، منگنز و آهن دانسته اند. نوعی رز کوارتز کریستالی نادر در معادن میناس گرایس برزیل و ايالات متحده وجود دارد که عامل رنگ آنها آلومینیوم یا فسفات بوده و نسبت به نو حساس و حالت محو شدگی دارند. برخی دیگر عامل تشعشعی را که در کوارتز دودی و آمیتیست نیز به همینگونه هست برای رنگ صورتی این سنگ برمی شمارند که فقط گزارش هایی از نمونه هایی در برزیل به این نوع یافت شده است. رز کوارتز در دمای بالاتر 500 رنگ خود را از دست و بیشتر شبیه دودی می شود تا صورتی. بنابراین با توجه به نحوه تشکیل این سنگ در دمای بالا از احتمال کمتری برای عامل رنگش برخوردارد است.

در این بین چنانچه کریستال های سوزنی نازک روتیل (Rutile) درون برخی از آنها زیاد باشد، پدیده نوری زیبای آستریزم یا همان استار شش پر را مشاهده می کنیم. حالت شش پر استار با توجه به طیف نوری تابیده شده بر روی آن و محل قرارگیری سنگ جلو چشم بیننده ممکن است متفاوت باشند. این شاخه های استار با یکدیگر زاویه شصت درجه را تشکیل میدهند. کوارتز های استار تنها در چند منطقه از دنیا یافت می شوند. کوه های Vorondolo جنوب شرقی ماداگاسکاریکی از این مناطق است. در سال 1990 تحقیقات جدیدی صورت گرفت و چند نفر به سرمایه گذاری روی پدیده استار کوارتز صورتی علاقمند شدند. آنها رز کوارتزهایی را از نقاط مختلف جهان جمع آوری و به آرامی درون اسید هیدروفلوریک با دمای 100 درجه سلسیوس حل کردند. آنها قصد داشتند که سیلیکون دی اکسید کوارتز و هر ماده معدنی در آن را حل و از بین ببرند. با تکرار حدس و خطا روی نمونه های مختلف، آنچه بعد از فرآیند اسید ماند فیبرهای صورتی رنگ خیلی نازک و درهم پیچیده بود. آنها بوسیله دستگاه های میکروسکوپ الکترونی، اسپکتروسکوپی رامان و طیف سنج مادون قرمز، اندازه گیری جذب نور و ضریب انکسار اشعه ایکس فیبرها را مورد آزمایش قرار دادند. آنها یافتند که این فیبرها بوروسیلیکات و دارای مشخصاتی بسیار مشابه دومورتیریت هستند. این سرمایه گذاران باور داشتند که علت رنگ صورتی و استار در رز کوارتز فیبرهایی هستند که آنها آن را “didi dumortierite” نامیدند. حین تشکیل رز کواتز در دمای بالا که موجب سازماندهی یونها در ساختار شبکه ای آن می شود سپس بعد از کاهش دما جاینشانی این اینکلوژنهای ریز بهم پیوسته و فیبرهای دومورتیریت تشکیل می شوند.

انواع برش های مناسب برای رزکوارتز:

کوارتز صورتی بصورت کابوشن، مهره، فست و با اندازه های 8 میلیمتر یا بیشتر تراشیده می شود تا غلظت رنگ صورتی آن چشم گیر باشد. نمونه های معمول این سنگ را جهت پیکر تراشی حجمی، قلبی، گوی و از این موارد بخصوص در چین مورد استفاده قرار می گیرند. به علت براق نبودن رز کوراتز ، عدم شفافیت (غالبا)، نمایان نشدن رنگ و کنتراست آن روی پوست برخی افراد معمولا تراش های فست سنگهایی مانند یاقوت صورتی، رودولیت، مورگانیت و اسپینل می توانند جایگزین خوبی برای این سنگ در جواهرات باشند. در برخی از رز کوارتزها تراکم خوبی از شبکه اینکلوژن ها به هم راستا با شکل کریستالی هگزاگونال دیده می شود. درصورتی که آنها را با تراش کابوشن و عمود بر پایه محور C تراشیده شوند می توانند پدیده آستریزم یا ستاره ای را به نمایش بگذارند. بهترین نمونه های استار دارای رنگی درخشان و خلوص بالای صورتی، واضح، متقارن و در وسط (ستاره) قرار دارند.

گرانترین سنگهای رز کوارتز در جهان کدامند؟

از آنجا که رز کوراتز به معمولا قطعه ای ارزشمند و کلکسیونی نیست با این حال به طور نادر هنگامی که به صورت کریستالی و شکل و رنگ عالی رشد کند در بین کلکسیونرها خواستار پیدا میکند. کی از قطعاتی که با قیمت بسیار بالایی فروخته شده است “La Madona Rosa” یا ” The Pink Madonna” نام دارد که در ژوئن 2013 با قیمت 500 هزار دلار در حراجی Heritage فروخته شد. این کوارتز صورتی در سال 1950 از معدن سپوکایا (Sapucaia) در میناس جرایس برزیل کشف شده است. اندازه آن 39cm ارتفاع و 20cm عرض می باشد. وسط این قطعه با ارزش کوارتز دودی خوشه ای است که اطرافش را کوارتز صورتی با رنگ درخشان و پررنگ احاطه کرده است.

” The Van Allen Belt” نیز نام یکی دیگر از قطعات مشهور رز کوراتز است که در میناس جرایس برزیل یافت شده و شامل کلاستر کوارتز دودی با نوار تسمه مانندی از رز کوارتز است که دور آن را محاصره کرده است. این قطعه در موزه اسمیتسونین واشنگتون ایالات متحده قرار دارد.

آیا نمونه مصنوعی کوارتز صورتی نیز وجود دارد؟

در برخی آزمایشگاه ها کوارتز صورتی تولید شده است ولی نمونه های سنتتیک و مصنوعی غالبا در بازار جواهرات و گوهرسنگها از اهمیت کمتری برخوردارند. درواقع ذخایر معدنی این سنگ بسیار فراوان و نسبتا ارزان است. این قضیه موجب می شود که تمایل کمتری برای تولید کوارتز صورتی مصنوعی نسبت به دیگر سنگهای قیمتی و گرانبها وجود داشته باشد. رنگ آن در دمای بالاتر از 500 درجه سانتیگراد رنگ پریده تر می شود ولی دوباره با تشعشات می تواند رنگ خود را بازیابی کند. اکسیده کردن آن نیز همین اثر کمرنگ تر کردن را دارد. این سنگ ممکن است با آمیتیست رنگ پریده و کمرنگ اشتباه گرفته شود. کوارتز صورتی را نباید به مقدار طولانی در معرض تابش خورشید قرار دهید زیرا سطح آن تیره می شود.

سنگ مرمر چیست؟

سنگ مرمر از کلمه یونانی marmorose  به معنای درخشان نشات گرفته شده است. به طور کلی نام تجاری این سنگ در جهان اونیکس (onyx) به معنای درخشان و شفاف می باشد. در بازار بین الملل، مرمر به سنگ هایی گفته می شود که از لایه های با بلورهای روشن و شفاف ساخته شده باشند. در علم زمین شناسی به این سنگ ها calcite banded  گفته می شود. سنگ های مرمر در انواع مختلفی استخراج می شوند و دارای کاربردها و ویژگی های مختلفی هستندکه در ادامه به بیان آنها می پردازیم.

سنگ مرمر چگونه تشکیل می شود؟

زمانی که سنگ آهک تحت تاثیر فشار و دمای زیاد قرار بگیرد دگرگون شده و در نتیجه این فرآیند مرمر به وجود می آید. به طور کلی در مکان‌هایی که سنگ تراورتن استخراج می شود مرمر نیز قابل استخراج است زیرا سنگ تراورتن سنگی آهکی است که از دگرگونی آن می توان به سنگهای مرمر دست یافت. به این ترتیب می توان گفت سنگ مرمر در دهانه چشمه های آبگرم و یا غارها به وجود می آید. دیگر مواد معدنی تشکیل دهنده این سنگ علاوه بر کلسیت گرافیت، پیریت، میکاس ،دولومیت، آراگونیت و اکسید آهن می باشد.یکی از تفاوت های مرمر با دیگر سنگ های ساختمانی مانند گرانیت و یا سنگ مرمریت این است که مرمر درست روی سطح زمین تشکیل می شود در صورتی مرمریت و گرانیت در اعماق زمین به وجود می آیند. این نوع سنگ از رسوب چشمه های آب گرم غنی از کانی کلسیت تشکیل می شود.فرآیند تشکیل آن به این صورت است که هنگام رسیدن آب به دهانه چشمه، مواد معدنی درون آن رسوب کرده و پوسته ای از بلورهای کلسیت را ایجاد می کند. حال تفاوت در میزان جریان آب، موجب ایجاد تغییراتی در میان لایه ها شده و ناخالصی هایی را در  مرمر ایجاد می کند که موجب ایجاد انواع مختلف مرمر می گردد. اما سنگ مرمر در خالص ترین حالت ممکن خود(۹۹% کلسیت) بسیار سفید و شفاف است. البته به راحتی با مواد معدنی دیگر به صورت رگه و یا موج ترکیب می شود.تنوع رنگی این سنگ براساس میزان نوع و میزان ناخالصی ها به وجود می آید. به عنوان مثال رنگ زرد یا قهوه ای ناشی از اکسید آهن آبدار ، سرخ و یا صورتی ناشی از اکسید آهن بی آب یا دهیدراته و خاکستری نیز ناشی از وجود منگنز و مواد زغالی است.به طور کلی مرمر اغلب به رنگهای زرد مایل به قهوه ای یافت می شود اما به رنگ های سفید، روشن تا زرد تیره، عسلی، قرمز یا سبز روشن تا تیره نیز وجود دارد.علاوه بر این با توجه به تغییرات جریان آب طرح های آنها نیز با یکدیگر متفاوت می شوند مانند سنگ های مرمر راه راه(لایه لایه)، موج دار و یا خالدار.حال که با ساختار و نحوه تشکیل سنگ های مرمر آشنا شدیم در ادامه به بررسی موضوعات کاربردی این سنگ می پردازیم.

خصوصیات سنگ مرمر چیست؟

به طور کلی هر سنگ با توجه به کانی های تشکیل دهنده و نحوه شکل گیری دارای ویژگی ها و خصوصیات منحصر بفردی است. حال یکی از مهم ترین خصوصیات و معایب سنگ مرمر نیز نرمی و شکنندگی بالای آن است. به طوری که معمولا کوپ های استخراجی این سنگ کوچک می باشند. سنگ های مرمر از سنگ هایی هستند که نور را از خود عبور می دهد که این از بارزترین ویژگی های این نوع سنگ است که آن را از دیگر سنگ های ساختمانی متمایز می کند. مرمر از گران قیمت ترین سنگ های ساختمانی می باشد حال این سنگ بخاطر تم روشن و طبع سردی که دارد علاوه بر اینکه به خنکی فضا کمک می کند موجب افزایش اکسیژن خون می شود و حس آرامشی را به فضا انتقال می دهد.این سنگ که از با کیفیت ترین، گران ترین و کمیاب ترین سنگ های ساختمانی است، به دلیل صیقل پذیری بالایی که دارد در صورت استفاده از آن در مکان های  لوکس و مجلل، با جلای بالا و آیینه ای که دارد، بسیار به زیبایی فضا کمک می کند. انواع موجدار آن نیز قابلیت فرآوری به صورت بوک مچ و فورمچ را دارند که برای طراحی داخلی مکان های لوکس مانند دیوار لابی هتل های مجلل بسیار زیبا می باشد.

انواع سنگ مرمر:

 سنگ مرمر سفید

مرمر سفید از معروفترین سنگ های مرمر و دارای بافت ابری سفید و رگه های طلایی رنگ می باشد.یکی از مشهورترین معادن مرمر سفید در خارج از کشور می توان به معدن سنگ مرمر سفید در ایتالیا اشاره کرد. و در داخل کشور نیز می توان به معدن سنگ مرمر سفید قروه سنندج و ده رستم بم اشاره کرد.  مانند مرمر سفید ایتالیا. قیمت سنگ مرمر سفید به میزانی که سنگ سفید تر و خالص تر باشد بیش تر خواهد شد.

سنگ مرمر صورتی

مرمر صورتی با نام سنگ لیدی مرمر نیز شناخته می شود. این سنگ که از معادن هند در خارج از کشور و از معادن نقده در آذربایجان غربی استخراج می شود دارای رنگ اصلی سفید است که هاله های چرخشی به رنگ صورتی و سبز در آن دیده می شود به گونه ای که معمولا هاله های صورتی آن بیشتر به چشم می آید. واضح است که قیمت سنگ مرمر صورتی هند بیش تر از قیمت مرمر صورتی نقده است.