مواد تشکیل دهنده کهربا،طبقه بندی کهربا

کهربا چیست؟

کهربا (Amber) یک ماده آلی و در واقع نوعی صمغ رزین فسیل شده درختان، بخصوص درخت کاج (در دوره ائوسن دوران چهارم زمین شناسی در 50 میلیون سال پیش) است که فرآیند تشکیل آن می تواند میلیون ها سال پیش برگردد. پلیمریزاسیون مولکولی در دما و فشار زیاد حاصل از رسوبات بالایی صمغ گیاهی را به نوعی شیره گیاهی به نام کوپال (Copal) یا کهربای نارس تبدیل می کند. ترپن ها (Terpenes) هیدروکربن هایی هستند که توسط نوعی گیاهان به ویژه مخروط داران تولید میشوند در دما و فشار ثابت خارج شده و به همین ترتیب کهربا بوجود می آید. در این هنگام بقایای حشرات، جانوران و گیاهان در هنگام تشکیل کهربا ممکن است درون آن گیر بیوفتند.

کهربا گوهری ارگانیک و جواهری آلی است و به عبارتی محصول پروسه های بیولوژیکی موجودات زنده می باشد. این ماده برای فسیل شدن وارد یک چرخه اکسیداسیون تصاعدی میگردد، جایی که مواد آلی تشکیل دهنده آن درگیر ترکیب شدن با اکسیژن و پلیمریزاسیون که واکنشی تکمیلی است میشود. در این هنگام دو یا چند مولکول با یکدیگر ترکیب شده و هیدروکربن اکسیژن را تولید می کند، که از اتم های کربن ، هیدروژن و اکسیژن همان مواد آلی اولیه ساخته شده اند.

مواد تشکیل دهنده کهربا

در ساختار کهربا، انواع ناهمگونی از رزین وجود دارد. در این میان، الکل، اتر، کلروفروم و مواد نامحلول دیگر، از مواد اصلی تشکیل دهنده این ماده هستند. فرمول شیمیایی آن نیز C10H16O است.

ویژگی های کهربا

خواص کهربا بسیار متنوع است. توجه شما به این خواص، کمک می‌کند تا سنگ ارزشمندتر و باکیفیت‌تری خریداری کنید. زمان خرید بهتر است به موارد زیر دقت کنید.

رنگ کهربا

کهربا در طیف گسترده‌ای از رنگ‌ها وجود دارد. تا به حال بیش از ۴۰۰ رنگ کهربا در طبیعت کشف شده است. اما در میان آن‌ها تعدادی از رنگ‌ها شناخته شده‌تر هستند.

رنگ‌های زرد، نارنجی و قهوه‌ای از متداول‌ترین رنگ‌های کهربا هستند. رنگ‌های دیگری مانند سفید، زرد لیمویی کمرنگ و قهوه‌ای نیز به دفعات در انواع کهربا دیده می‌شوند. در کشور دومینیکا نوع خاصی از این ماده طبیعی وجود دارد که به کهربای کمیاب آبی مشهور است.

سبز و قرمز دو رنگ کمیاب دیگر برای کهربا وجود هستند. سنگ قرمز آن به کهربای گیلاسی نیز شهرت دارد.

درخشندگی و وضوح

انواع کهربا ویژگی‌های یکسانی ندارند. به‌همین دلیل شما می‌توانید آن‌ها را از فوق العاده شفاف تا مات، پیدا کنید. بیشتر این سنگ‌ها در خود حفره‌هایی از هوا و ناسرگی‌های مختلف دارند. در بعضی از مواقع ناخالصی‌های پیریت نیز در آن‌ها وجود دارد که به آبی شدن کهربا کمک می‌کند.

دلیل وضوح کم کهرباهای مات، حباب‌های متعددی است که در آن‌ها می‌بینید. این نوع از سنگ‌ها را با نام کهربای استخوانی می‌شناسیم.

افراد به سنگ‌های شفاف، علاقه بیشتری نشان می‌دهند. در میان این دسته از سنگ‌ها، انواعی وجود داشته که در آن‌ها حشرات، گیاهان یا ناخالصی های پیریت وجود دارد. ارزش این نوع از سنگ‌ها بالاتر است.

برش و شکل

سنگ کهربا نرم است و دلیل همین ویژگی، راحت برش می‌خورد. با این‌حال سنگ‌تراش‌ها آن را با دقت به‌شکلی برش می‌دهند که بیشتر مورد توجه قرار گیرد.

کهربای گرد و بیضی، این نوع از برش‌ها هستند. با وجود این اگر علاقمند به اشکال فانتزی مانند ستاره، شش گوش، پنج گوش، تریلیون و قلبی هستید، آن‌ها را به‌راحتی پیدا می‌کنید.

انواع کهربا

در جهان انواع مختلفی از کهربا وجود دارد. این سنگ‌ها را بر دو اساس دسته‌بندی می‌کنند. رایج‌ترین نوع دسته‌بندی، مربوط به خاستگاه آن‌ها است. نوع دیگری از دسته‌بندی هم براساس رنگ آن‌ها وجود دارد. در این میان، دو کهربای بالتیمو و دومینیکن، شهرت بیشتری از انواع دیگر این ماده دارند.

کهربای بالتیک

کهربا بالتیک رایج ترین نوع این رزین است که در خشکی  هاینزدیک دریای بالتیک یافت می شود. به این نوع سنگ سوکسینیت نیز گفته می شود ، زیرا حاوی حداکثر ۸ درصد اسید سوکسینیک است.

کهربا دومنیکن

این سنگ از جمهوری دومنیکن می آید و بر خلاف کهربا بالتیک به طور کلی رنگ شفاف تری دارد و گاهی اوقات حتی می تواند به رنگ های قرمز ، سبز یا آبی نیز پیدا شود.

طبقه بندی کهربای بالتیک

کهربای طبیعی بالتیک – سنگ قیمتی می باشد که فقط تحت عملیات مکانیکی قرار گرفته است (به عنوان مثال: آسیاب ، برش ، تراشکاری یا پرداخت) بدون تغییر در خصوصیات طبیعی آن

کهربای بالتیک اصلاح شده – سنگ های قیمتی که فقط تحت عملیات حرارتی یا پرفشار قرار می گیرند و خصوصیات فیزیکی آنها  از جمله درجه شفافیت و رنگ تغییر می کند.

کهربای بالتیک بازسازی شده (فشرده) – سنگ قیمتی ساخته شده از قطعات کهربای بالتیک که در دمای بالا و تحت فشار زیاد بدون اجزای اضافی فشرده می شوند.

کهربای بالتیک پیوندی – سنگ قیمتی متشکل از دو یا چند قسمت از کهربا بالتیک طبیعی ، اصلاح شده یا بازسازی شده است که با استفاده از کمترین مقدار ممکن از یک چسب بی رنگ بهم پیوند می خورند.

تکنیک های آزمایش کهربا

تکنیک های باستانی برای شناسایی کهربا امروزه نیز مفید است. اگر به شدت روی یک تکه پشم مالیده شود ، کهربای واقعی باعث ایجاد یک بار ثابت می شود که می تواند یک قطعه خاکستر کوچک را جذب کند. هنگامی که به اندازه کافی گرم شود ، رایحه ای متمایز و دلپذیر نیز به شما می دهد. این تکنیک ها ممکن است مواد اصلی را از انواع پلاستیکی متمایز کند .

بررسی وزن مخصوص (SG ) همچنین می تواند به شما کمک کند. شما می توانید یک مایع خانگی مفید را با جوشاندن آب و افزودن نمک به هر اندازه که می توانید در آن حل کنید ، درست کنید. این تراکم حدود ۱.۱۳ خواهد داشت. کهربا با SG 1.08 در این محلول شناور می شود. بیشتر پلاستیک ها در این محلول غرق می شوند. با این حال ، چند پلاستیک دارای تراکم کم تا ۱.۰۵ هستند. اگر داخل آنها حباب هوا باشد ، بسیاری از آنها می توانند SG کمتری از کهربا داشته باشند. بنابراین ، اگر نمونه شما غرق شود ، می توانید مطمئن باشید کهربا نیست. اگر شناور باشد ، باز هم باید آزمایشات بیشتری انجام دهید.

آزمایش های مخرب

فقط آزمایش های مخرب را به عنوان آخرین چاره برای شناسایی قطعات ناتمام انجام دهید. کهربا و پلاستیک می توانند بسیاری از خصوصیات بصری را داشته باشند. هر دو می توانند ضریب شکست (RI) 1.540 داشته باشند ، بنابراین خواندن RI قطعی نیست. بنابراین ، مرحله بعدی احتمالاً یک تست نقطه داغ است .

این یک آزمایش مخرب است ، اما اگر با دقت انجام شود ، هیچ اثری قابل مشاهده ای به جای نخواهد گذاشت. ابتدا مکانی را در نمونه خود پیدا کنید که یک علامت تا آنجا که ممکن است نامشخص باشد (به عنوان مثال در پایین ، لبه یا ناحیه ای با خراش های موجود). بعد ، نوک سوزن را گرم کنید تا قرمز شود. نقطه انتخاب شده را فقط به اندازه کافی لمس کنید تا بوی دود آزاد شود. حالا قسمت سخت فرا می رسد. دود را بو کنید اگر اصل باشد ، بوی عود خوبی می دهد. اگر پلاستیکی باشد ، بوی شیمیایی و بدی خواهد داد.

ویژگی کهربای مصنوعی

آمبروید فشرده شده (کهربای مصنوعی) با ذوب شدن عناصر کوچکتر کهربا در گرما و فشار زیاد ایجاد می شود. (کهربا در دمای ۱۵۰ درجه سانتی گراد نرم و در دمای ۳۰۰-۳۵۰ درجه ذوب می شود). علاوه بر این ، کهربا اغلب با افزایش سن به یک رنگ قرمز – قهوه ای کمی تیره تبدیل می شود ، در حالی که آمبروید با افزایش سن ممکن است سفید شود. از قطعات پلاستیکی و شیشه ای بعضاً به عنوان شبیه ساز استفاده می شود.

چگونگی نگهداری و تمیز کردن کهربا

از قرار دادن آن در معرض مواد سخت ، گرما و مواد شیمیایی خودداری کنید. حلال ها و الکل می توانند تا حدودی این رزین  را در خود حل کنند. هرگز از سیستم های تمیزکاری مکانیکی استفاده نکنید . در عوض ، از یک پارچه مرطوب و مواد شوینده  ملایم با آب گرم برای تمیز کردن آن استفاده کنید.