آزوریت چیست
آزوریت (Azurite) یک کانی هیدروکسید کربنات مس با فرمول شیمیایی Cu3(CO3)2(OH)2 است. بیشتر به خاطر رنگ آبی تیره تا بنفش مایل به آبی معروف است. رنگ آبی که به نام «azure» شناخته می شود، مانند آسمان آبی نیلی سرشب است که اغلب در ارتفاعات بیابان ها و مناظر زمستانی دیده می شود. آزوریت کانی رایج و فراوانی نیست، اما زیباست و رنگ آبی آن جلب توجه می کند. هزاران سال است که توسط مردم در بسیاری از نقاط جهان استفاده می شود. مردم باستان از آن به عنوان سنگ معدن مس، رنگدانه، سنگ قیمتی و زینتی استفاده می کردند. امروزه نیز برای همه این اهداف استفاده می شود.
خصوصیات فیزیکی آزوریت
مهمترین شاخص تشخیص آزوریت متمایز بودن رنگ آبی تیره آن است که از عصر مس copper(II) می گیرد. همچنین یک کانی نرم با سختی موهس تنها 3.5 تا 4 است. حاوی مس است که رنگ آبی و وزن مخصوص 3.7 تا 3.9 را می دهد که برای یک کانی غیرفلزی فوق العاده بالا است. آزوریت یک کانی کربناته است و با اسید کلریدریک رقیق واکنش خفیفی ایجاد می کند و مایع آبی روشنی تولید می کند. آزوریت یک اثر خاکه با رنگ آبی روشن روی چینی بدون لعاب ایجاد می کند. آزوریت در مقایسه با مالاکیت در هوای آزاد ناپایدار است و اغلب به صورت سودومورف با مالاکیت جایگزین می شود. بیش از 45 فرم شناخته شده وجود دارد و بیش از 100 فرم شرح داده شده است.
| جدول خصوصیات آزوریت | |
|---|---|
| ترکیب شیمیایی | Cu3(CO3)2(OH)2 |
| سیستم بلوری | مونوکلینیک |
| رنگ | آبی لاجوردی، آبی، آبی روشن، یا آبی پررنگ تیره؛ آبی روشن در نور عبوری |
| رنگ خاکه | آبی روشن |
| شفافیت | شفاف تا اوپک |
| رخ | نامشخص |
| شکستگی | صدفی |
| جلا | شیشه ای |
| ضریب شکست نور | 1.720 – 1.850 |
| اختلاف شکست مضاعف | 0.108 – 0.110 |
| سختی موهس | 3.5 – 4 |
| وزن مخصوص | 3.7 – 3.9 |
| فلورسانس | ندارد |
نحوه تشکیل آزوریت
آزوریت یک کانی معدنی ثانویه است که معمولاً زمانی تشکیل می شود که آب های مملو از دی اکسید کربن به زمین سرازیر شده و با سنگ های مس زیرسطحی واکنش می دهند. اسید کربنیک این آب ها مقدار کمی مس موجود در سنگ معدن را حل می کند. مس محلول با آب حمل می شود تا زمانی که به یک محیط ژئوشیمیایی جدید برسد. این محیط جدید می تواند مکانی باشد که در آن شیمی یا دمای آب تغییر می کند یا تبخیر در آن رخ می دهد. اگر شرایط مناسب باشد، کانی آزوریت ممکن است تشکیل شود. اگر این شرایط برای مدت طولانی ادامه داشته باشد، تجمع قابل توجهی از آزوریت ممکن است ایجاد شود. این اتفاق در بسیاری از نقاط جهان رخ داده است. ته‌نهشست آزوریت در فضاهای منافذ، شکاف ها و حفره های سنگ زیرسطحی رخ می دهد. آزوریت حاصل معمولاً توده ای یا ندولی است. در شرایط نادر، آزوریت به صورت رشد استالاکتیتیک و بوترووئیدی یافت می شود. کریستال های مونوکلینیک خوش فرم به ندرت یافت می شوند. اینها تنها در صورتی می توانند رخ دهند که آزوریت بدون محدودیت در یک ترک یا حفره رسوب کند و توسط کریستالیزاسیون بعدی یا حرکت سنگ مختل نشود.
آزوریت در کجا یافت می شود
آزوریت در شرایط زمین‌شناسی مشابه کانی ، مالاکیت، یافت میشود، اگرچه معمولاً فراوانی کمتری دارد. هر دو کانی به طور گسترده ای به عنوان کانی های سوپرژن مس، که در منطقه اکسید شده ذخایر سنگ مس تشکیل شده اند، وجود دارند. در اینجا آنها با کوپریت، مس بومی و مواد معدنی مختلف اکسید آهن مرتبط هستند. این کانی ها اغلب در یک مکان یافت می شوند و اغلب با یکدیگر رشد می کنند. ترکیب این دو باهم ، سنگ آزورمالاکیت تولید می کند که در صورت کیفیت بالا می تواند به عنوان یک سنگ دامله زیبا استفاده شود.
نمونه های اعلای آن را می توان در بسیاری از مکان ها یافت. در میان بهترین نمونه‌ها در بیسبی، آریزونا و مکان‌های مجاور یافت میشود و شامل کلاسترهایی تجمعی از کریستال هانمونه های اعلای آن را می توان در بسیاری از مکان ها یافت. در میان بهترین نمونه‌ها در بیسبی، آریزونا و مکان‌های مجاور یافت میشود و شامل کلاسترهایی تجمعی از کریستال‌ها به طول چندین اینچ و دانه‌های کروی و گلسانه هایی به قطر 2 اینچ (51 میلی‌متر) است. بهترین کریستال ها، تا 10 اینچ (250 میلی متر) طول، در Tsumeb، نامیبیا یافت می شوند. ایالات متحده، آریزونا، نیومکزیکو و یوتا مکان های قابل توجهی برای یافتن آزوریت هستند. ذخایر مهم تری در فرانسه و نامیبیا یافت شده است. موارد قابل توجهی در مکزیک، شیلی، استرالیا، روسیه و مراکش ، ایران یافت شده است. به طول چندین اینچ و دانه‌های کروی و گلسانه هایی به قطر 2 اینچ (51 میلی‌متر) است. بهترین کریستال ها، تا 10 اینچ (250 میلی متر) طول، در Tsumeb، نامیبیا یافت می شوند. ایالات متحده، آریزونا، نیومکزیکو و یوتا مکان های قابل توجهی برای یافتن آزوریت هستند. ذخایر مهم تری در فرانسه و نامیبیا یافت شده است. موارد قابل توجهی در مکزیک، شیلی، استرالیا، روسیه و مراکش ، ایران یافت شده است.
موارد استفاده از آزوریت
در حالی که آزوریت یک کانی معدنی بسیار فراوان نیست و به ندرت در ذخایری با حجم بزرگ یافت می شود، از آن به روش های مختلفی استفاده شده است. برخی از این موارد در زیر توضیح داده شده است.
اکتشاف و استخراج مس
زمین شناسان می دانند که آزوریت فراوان اغلب در سنگهای فوقانی ذخایر سنگ مس یافت می شود که آنها را قادر می سازد از آزوریت به عنوان یک کانی شاخص در جستجوی ذخایر مس زیرسطحی استفاده کنند. وجود آزوریت فراوان نشان دهنده امکان یافتن شکلی از سنگ معدن مس در زیر، در نزدیکی، یا تا یک گرادیان هیدرولیکی هم دوره یا باستانی است. آزوریت هزاران سال است که به عنوان سنگ معدن فلز مس استفاده می شود. مصریان باستان آن را در شبه جزیره سینا استخراج می کردند و برای تولید مس آن را ذوب می کردند. امروزه، ذخایر آزوریت به خودی خود معمولاً آنقدر بزرگ نیستند که ارزش افتتاح یک معدن مس را داشته باشند. در جایی که سایر سنگهای مس استخراج می‌شوند، آزوریت در صورتی که عیار کافی داشته باشد و استخراج آن آسان باشد، ممکن است برداشت شود.
جواهرات و سنگ های زینتی
نگین آزوریت مالاکیت
آزوریت به راحتی تراش داده می شود و به شکل دامله، مهره، کنده کاری کوچک و زیور آلات شکل می گیرد. جلایی روشن را نیز ایجاد میکند. متأسفانه آزوریت مشکلاتی دارد که استفاده از آن در جواهرات را محدود می کند. بزرگترین نگرانی این واقعیت است که آزوریت دارای سختی موهس فقط 3.5 تا 4.0 است. همچنین شکننده است و می تواند در امتداد صفحات کلیواژ (رخ) بشکند. این عدم دوام باعث می شود در صورت استفاده در انگشتر، دستبند یا سایر زیورآلاتی که در معرض ساییدگی هستند، به راحتی آسیب ببیند.
رنگدانه های آزوریت
آزوریت در اوایل مصر باستان آسیاب و به عنوان رنگدانه در رنگ آبی استفاده می شد. با گذشت زمان، استفاده از آن بسیار رایج تر شد. در طول قرون وسطی و رنسانس، این کانی به همراه لاجورد ، مهم ترین رنگدانه آبی مورد استفاده در اروپا بودند. در نقاشی های قدیمی ، بسیاری از آزوریت ها به اشتباه برچسب لاجورد داشتند، اصطلاحی که برای بسیاری از رنگدانه های آبی به کار می رود. با بهبود تجزیه و تحلیل شیمیایی نقاشی های قرون وسطی، آزوریت به عنوان منبع اصلی بلوز مورد استفاده نقاشان قرون وسطی شناخته می شود.
