سنگ مرجان چیست و چگونه تشکیل میشود؟
مرجان (coral) گوهری با منشا آلی است که از اعماق دریا بدست می آید. این گوهر دارای شفافیتی مات بوده و از رنگهای قرمز، صورتی، سفید، سیاه و آبی آن به عنوان گوهر در جواهرات استفاده میشود. مرجان ماهیتی با منشا آلی دارد که از ترشح مواد آهکی از جنس کربنات کلسیم توسط تشکل بیولوژیکی از میلیون ها آبزی خیلی کوچک نرم تن به نام پولیپ (Polyp) بوجود می آید. این جانوران متصل به هم همزمان که رشد میکنند در طی زمان های بسیار طولانی شاخه های پیچیده و ساختار اسکلتی همانند کاخی سخت زیر خود ساخته و کلنی هایی متشکل از پولیپ به شکل تپه های دریایی و یا صخره های مرجانی را بوجود می آورند.
قسمت بیشتر سنگ مرجان در حقیقت مواد اسکلت مرده است و قسمت زنده آن فقط یک لایه نازک روی سطح خود میباشد. مرجان های سالم و زنده معمولا رنگی هستند. این رنگها میتوانند شامل سفید، زرد، قرمز، نارنجی، برنزی و سبز باشد. سرعت تشکیل مرجانها بسیار کند پیش میرود و در سال فقط یک میلیمتر به اندازه آنها اضافه می شود. 10 تا 20 سال زمان میبرد تا حیات یک مرجان بازیابی شود.
| جدول خصوصیات سنگ مرجان | |
|---|---|
| ترکیب شیمیایی | CaCO3 -Mostly Calcium Carbonate |
| رنگ | سفید، قرمز، نارنجی، صورتی، خاکستری، سیاه |
| رنگ خاکه | سفید |
| شفافیت | مات تا اوپاک |
| کلیواژ | صدفی شکل |
| جلا | شیشه ای، روغنی |
| ضریب شکست نور | 1.65 – 1.48 |
| شکست دوگانه | 0.172 |
| سختی موهس | 4 – 3 |
| وزن مخصوص | 2.7 – 2.6 |
| سیستم کریستالی | هگزاگونال ، بدون شکل با بلورهای میکروسکوپی |
| فلورسانس | ندارد |
بهترین نوع سنگ مرجان قرمز با کیفیت جواهری کدام است؟
در گذشته در اروپا از مرجان قرمز رنگ استفاده و بهترین رنگ مرجان قرمز را “روبروم کورالیوم (Corallium rubrum)” میخواندند که بسیار محبوب، نوع جواهری ارزشمند و در بازار با نام مرجان اصیل “noble coral” نیز شناخته شده است. کورالیوم ها اغلب از مدیترانه وارد میشد. در سال های اخیر چندین نوع مرجان از اقیانوس ها و مناطق مختلفی از جهان وارد میشود. کورالیوم ها همانند شاخه های درخت در کلنی ها زندگی میکنند.
رنگ آنها از سفید تا سایه های صورتی، سرخ روشن مانند ماهی سالمون، قرمز خونی و عمیق است. آنها در دریای مدیترانه، ژاپن، چین و برخی دیگر مناطق اقیانوس یافت میشوند. بهترین نوع گوهر مرجان در ارتفاع 100 تا 160 فوتی یافت میشود. کمیاب شدن و از بین رفتن بسترهای مرجانی کورالیوم سبب افزایش قیمت آنها شده است. به همین دلیل سایتس (CITES)؛ کنوانسیون بین المللی تجاری در حافظت از جانوران و گیاهان در معرض خطر، قوانینی در جهت تنظیم مقدار برداشت و یا مجوز صادر کردن آنها ایجاد کرده است. هرچند در عمل بازار راه خودش را طی میکند.
سنگهای مرجان تقلبی، بهسازی شده
به طور گسترده تا کنون از مواد مختلفی نظیر پلاستیک، شیشه، شاخ، سرامیک، کامپوزیت، مواد پلیمری و اپوکسی و پوسته های صدف رنگ شده جهت ساخت شبهه سنگ مرجان استفاده شده است. به تازگی محققان GIA دریافتند که از مواد اورگانیک استخوان طبیعی و رنگ به صورت همزمان در جهت ساخت نگین های کابوشن مرجان تولید شده است. استفاده از استخوان در جواهرات به همراه رنگ کردن آنها از زمان باستان در جواهرسازی کاربرد داشته است. احتمالا ریسه های ارزان قیمت سنگ مرجان قرمز بسیار تند را در بازار به وفور دیده اید. امروزه این گوهر را با انواع روش های رنگ دهی مانند رزین ها و نفوذ رنگ به درون حفرات آن بهسازی میکنند.
تراش
سنگ مرجان به صورت خام دارای جلایی مات و کدر است ولی پس از پولیش دادن براق میشود. گاهی آنها را با روغن یا دیگر مواد بهسازی میکنند تا راحت تر صیقل داده و صاف تر و براق تر شوند. به طور کلی اغلب با وسایل ابتدایی مانند چاقو، سوهان و یا اره اشکال مختلفی از این گوهر را ساخته و یا با مته سوراخ میکنند. به عنوان نگین اغلب آن را به صورت گنبدی یا کابوشن میتراشند. از سنگ مرجان در انواع دستبند، گردنبند، اشیا کلکسیونی کوچک و یا در زیورآلات استفاده میشود. لازم است بدانید که در نگهداری از جواهرآلات سنگ مرجان باید نهایت دقت را به خرج داده و این گوهرها نسبت به اسید، حرارت و گرما، فشار و ضربه آسیب پذیرند و حتی ممکن است چنانچه طولانی مدت در معرض آفتاب قرار بگیرند رنگشان کمرنگ شود. به علت سختی پایین سنگ مرجان احتمال خش پذیر بودن آنها در کنار سنگهایی مانند عقیق یا کوارتز یا اجسام فلزی که سخت تر از مرجان هستند وجود دارد. پس حتما این گوهر را جدا از سنگهای سخت تر قرار دهید. برای پاک کردن آنها میتوانید از پارچه منعطف و آب ولرم استفاده کنید و سپس گوهر را در جعبه جواهر خود قرار دهید.
ایده های طراحی جواهرات با سنگ مرجان
مرجان ها به دلیل داشتن قابلیت رنگ پذیری شدید و دائمی و درخشش جذاب، از زمان های قدیم برای جواهرات تزئینی و زیورآلات استفاده می شدند.
مرجان های گران قیمت اغلب به عنوان مهره در جواهرات رشته ای مانند گردنبند و دستبند استفاده می شوند.
گاهی اوقات از اشکال ناهموار و حتی شاخه های مرجانی نیز برای گردنبند استفاده می شود.
حکاکی به شکل گل، گنبدی و یا سایر اشکال زینتی اغلب برای ساخت آویز، گیره سر و گل سینه استفاده می شوند.
مرجان برای انگشتر حلقه که هر روز در دست افراد قرار دارد، توصیه نمی شود اما اگر به خوبی از آن محافظت شود، می تواند در حلقه نیز به کار رود.
مراقبت و نگهداری از جواهرات با سنگ مرجان
مرجان ها نسبت به سایر سنگ های قیمتی که امروزه برای جواهرات استفاده می شوند، بسیار با دوام نیستند و بنابراین نیاز به مراقبت و نگهداری بیشتری دارند.مرجان به اسید و حرارت بسیار حساس است.
رنگ آن نیز با سایش و استفاده مداوم، کم رنگ می شود.
برای جلوگیری از محو شدن رنگ، مرجان را برای مدت زمان طولانی در معرض نور مستقیم خورشید و تغییرات دمایی شدید قرار ندهید.
از هر نوع پاک کننده خانگی قوی مانند سفید کننده یا اسید اجتناب کنید و در هنگام پوشیدن جواهرات دارای مرجان، از عطر و اسپری استفاده نکنید.شما می توانید مرجان را با استفاده از یک پارچه نرم و یک صابون یا در صورت لزوم مواد شوینده ملایم تمیز کنید.
با استفاده از آب با دمای اتاق به خوبی مرجان را شستشو دهید تا کف صابون به طور کامل از روی آن پاک شود.
از آنجا که مرجان ها بسیار نرم تر از کوارتز هستند، پاک کردن گرد و غبار می تواند در نهایت باعث کاهش جلا و پولیش آنها شود.
