تاریخچه ی آمیترین
در سال 1989 تغییراتی در قوانین حقوقی معدن کاری بولیوی ایجاد شد که اجازه برداشت از محل ذخایری که سالیان دراز بصورت غیر قانونی برداشت میشد را توسط یک کمپانی در چند هزار هکتار داد. این شرکت در ابتدا برای پایه گذاری اعتماد و قابل قبول بودن تجارت جهانی سنگهای آمیترین و سیترین خود از زمین شناسان و گوهرشناسان دعوت کرد تا خودشان از آن مکان استخراج کنند و طبیعی بودن و اصالت تولید آنها تایید شود. امروزه معدن آناهی(Anahi) مهمترین تولید کننده و ذخایر انواع کوارتز نظیر آمیترین شفاف و آمیتیست و سیترین را داراست.
آمیترین Ametrine سنگی از انواع سنگ های کوارتز می باشد و در مقیاس موهس سختی 7 را دارد. آمیترین در واقع یک کوارتز دو رنگ است که با ترکیب رنگ ارغوانی یا بنفش آمیتیست و رنگ طلایی یا زرد سیترین و همراه با رنگ کوارتز شفاف که بیرنگ می باشد فرم به صورت چسبیده در بلور، زیبایی ویژه ای را به این گوهر تعلق داده است.
آمیترین منابع کمیابی دارد و تنها از یک معدن در جهان از آن تولید می شود. ترکیب شدن سنگ های معروف آمیتیست و سیترین در این سنگ سبب شده است که در بازار تجارت این سنگ به نام آمیتیست_سیترین، کوارتز دو رنگ و آمیتیست دو رنگ نام برده شود. آمیترین هایی که از معادن کشور بولیوی استخراج می شوند بولیویانیت نام برده می شوند.
انواع معادن آمیترین و نحوه تشکیل آن
به طور تقریبی تمام سنگ های آمیترین که به صورت تجاری به فروش میرسند از معدن جنوب بولیوی استخراج می شوند و تشکیل آمترین در طبیعت کم می باشد. معدن بولیوی در سال 1989 میلادی کار خود را آغاز کرد. معدن آناهی معدنی از سنگ آهک دولومیتی و خط الراس جایی می باشد که این سنگ ها سیلیکاتی و گسلیده می شوند. سنگ های آمیترین در این معدن به مقدار کم از سطح و بیشتر از عمق آن برداشت می شوند. فعالیت های هیدروترمال باعث هموار شدن رشد ترک های سنگهای آهک دولومیتی و کوارتز درون حفره ها می شود. دیواره این حفره ها پوشیده از لایه ای بزرگ و ضخیم از کوارتز است که درونشان کریستال های کوارتز شکل دار به سمت مرکز حفره رشد کرده اند. مقداری از این کریستال ها آمیترین است و باقی طی مدت ها بعد در اثر فعالیت هیدروترمالی تغییر پیدا می کنند.
| جدول خصوصیات گوهرشناختی سنگ آمیترین | |
|---|---|
| ترکیب شیمیایی | سیلیسیوم دی اکسید SiO2 |
| اثر خاکه | بدون رنگ |
| جلا | شیشه ای |
| کلیواژ | ندارد – شکستگی صدفی |
| سختی موس | 7 |
| وزن مخصوص | 2.7 – 2.6 |
| سیستم کریستالی | هگزاگونال |
رنگ سنگ جواهر آمیترین
اغلب نگین و یا سنگ آمیترین به رنگ زرد و بنفش دیده‌شده و دارای اشباع متوسطی هستند. در این سنگ تغییرات ناگهانی رنگ از بنفش به زرد به چشم می‌خورد و نگین‌هایی با تقسیم‌بندی 50/50 مطلوب‌ترین گونه این گوهر به شمار می‌روند.
رنگ آن می تواند ، بنفش مانند آمتیست باشد. منطقه سیترین رنگ می تواند از زرد تا نارنجی باشد. می توان سنگهای قیمتی را برش داد تا رنگ طلایی ، بنفش و شامپاین یا هلو را نشان دهد.
درخشندگی و وضوح سنگ آمیترین
نگین‌های آمیترین نیز مانند سایر انواع گوهرهای خانواده کوارتز شفاف، تمیز و واضح بوده و پس از جلا به درخشندگی شیشه‌ای دست پیدا می‌کنند.
بیشتر سنگهای آمیترین در عمق زمین این معدن و مقدار کمی از سطح استخراج می شوند. فعالیت های هیدروترمال سبب هموار کردن رشد کوارتز درون حفرات و ترکهای سنگهای آهک دولومیتی میگردد. دیواره این حفرات پوشیده از لایه ای ضخیم و بزرگ از کوارتز که درون آنها کریستال های کوارتز شکل دار به طرف مرکز حفره رشد کرده اند. مقداری از این کریستال ها آمیترین و بقیه بعدها طی فعالیت های هیدروترمالی دست خوش تغییر میگردند.
بهسازی آمیترین به چه صورت انجام می گیرد؟
طبق آزمایشات صورت گرفته در سال 1981 مشخص شد که بهسازی روش تابش پرتو حرارت دهی بر روی آمیتیست قسمت بنفش رنگ آن را به زرد تبدیل می کند و حالت و شکلی از سنگ آمیترین طبیعی را به آن می دهد. آمیترین های مصنوعی را با فرستادن به برخی کشور ها و با عنوان آمیترین طبیعی به فروش می رسانند.
برای تشخیص طبیعی و مصنوعی آمیترین می توان با نگاه کردن به نمونه های مصنوعی، تست FTIR مقدار جذب طیف فروسرخ الکترومغناطیسی، تحلیل شیمیایی EDXRF، تست میکروسکوپ پلاریزان کونوسکوپ برای مشخص شدن محور اوپتیکی بلور کوارتز متوجه سنتاتیک بودن این سنگ ها می شویم.
آمیترین های طبیعی معمولا دارای رنگ ملایم می باشند و سنتاتیک آن دارای ترکیب رنگ های زرد، طلایی و بنفش پررنگ براق و درخشان می باشند.
حرارت دهی آمیترین
آزمایشات و تحقیقات در سال 1981 نشان داد که بهسازی به روش تابش پرتو و حرارت دهی روی سنگ آمیتیست میتواند رنگ قسمت بنفش آن را به زرد تغییر و شکل و شمایلی مشابه سنگ آمیترین طبیعی داشته باشد. در سال 1994 یک آزمایشگاه در روسیه مقادیری از کوارتز دو رنگ را از محلول های قلیایی با استفاده از فرآیند هیدروترمال تولید نمود.
این آمیترین های مصنوعی به برخی کشورها صادر و با نام آمیترین طبیعی به فروش می رسند. البته کسانی که در این کار حرفه ای هستند با نگاه کردن به نمونه های سنتتیک و تحلیل شیمیایی EDXRF (تمرکز بر روی مقدار زیاد عناصر K, Mn, Fe, Zn)، تست FTIR مقدار جذب طیف فروسرخ الکترومغناطیسی آن، تست میکروسکوپ پلاریزان کونوسکوپ برای تعیین محور اپتیکی بلور کوارتز و تستهایی از این قبیل متوجه غیرطبیعی بودن آنها میشوند.
نحوه ی نگهداری از آمیترین
تغییرات دمای غیر منتظره میتواند به سبب ترک در سنگ آمیترین بشود. برخی از آمترین ها با در معرض قرار گرفتن در نور شدید در طولانی مدت ممکن است رنگ پریده و کمرنگ شوند. این سنگ همچنین در برابر هیدروفلوریک اسید، آمونیوم فلوراید و محلول های قلیایی آسیب پذیر است.
جهت تمیز کردن با محلول صابونی و آب گرم شسته شود. شوینده های اولتراسونیک مشکلی برای این سنگ ایجاد نمی کنند مگر در موارد خاصی که آمترین رنگ شده و یا از نوع پر شده با مواد از طریق ترک ها باشد. تمیز کردن با بخار توصیه نمی شود و به طور کلی این کانی نباید در برابر حرارت قرار گیرد.
