عقیق ، شناخت و کاربردهای آن
عقیق ، یک از انواع سنگ های سیلیسی کریستالی می باشد که دارای ظرافت خاصی است و درخشش رنگ های آن یکی از توصیفات خاص آن به شمار می رود.
اگرچه عقیق ممکن است در سنگ های مختلفی یافت شود اما عقیق معمولا با سنگ های آتشفشانی در ارتباط است و در سنگ های دگرگونی خاصی یافت می شود.
عقیق یکی از کاربردی ترین موادی است که در هنر کنده کاری سنگ های سخت مورد استفاده قرار می گیرد.
بسیاری از سنگ های عقیق در سنگ های آتشفشانی و یا گدازه های باستانی یافت می شوند. در حفره های تولید شده توسط مواد مذاب فرار، مقداری از ماده سیلیسی در لایه های منظم روی هم انباشته می شوند و به این ترتیب عقیق توسط گدازه های آتشفشانی تشکیل می شود.
نحوه پیدایش سنگ عقیق
سنگ عقیق همچنین توسط رگه ها و ترک های موجود در سنگ های آتشفشانی شناخته می شود.
اگر در عقیق برش های مقطعی ایجاد شود در این صورت می توان رگه هایی به صورت خطوط موازی را در آن ها مشاهده کرد.
اولین لایه از ماده موجود در حفره ها در واقع پوسته عقیق را تشکیل می دهد که ساختار این پوسته معمولا از یک ماده معدنی به رنگ سبز تیره است.
جواهر عقیق در واقع یکی از انواع کوارتز ریز شفاف است. کیفیت مطلوب و رنگ زیبای آن موجب شده است که این سنگ به عنوان سنگ نیمه قیمتی مورد استفاده قرار گیرد.
عقیق به طور کلی توسط رسوب سیلیس موجود در آبه های زیر زمینی بر روی حفره های موجود در سنگ های آذرین به وجود می آید.
عقیق در واقع از لایه های متحدالمرکزی در اطراف دیواره های حفره ها و یا به صورت لایه های افقی از پایین این حفره تشکیل می شود. به طور کلی می توان گفت ساختار الگوهای نواری یکی از ویژگی های منحصربفرد عقیق محسوب می شود.
رنگ بندی های سنگ عقیق
سنگ عقیق در طیف گسترده ای از رنگ ها شامل قهوه ای، سفید، قرمز، خاکستری، صورتی، سیاه و سفید و زرد دیده می شود. این تنوع رنگ به دلیل ناخالصی های موجود در این سنگ ایجاد می شود. رنگ های مختلف تولید شده توسط ترکیبات متفاوت رسوب آب های زیر زمینی به داخل حفره ایجاد می شوند. این لایه های ایجاد شده در عقیق موجب ایجاد رنگ های جالب و الگوها و طرح های بی نظیری در این سنگ شده است.
اشکال متنوع عقیق برای کاربردهای گوناگونی مورد استفاده قرار می گیرند برای مثال از این سنگ گرانبها برای ساخت جواهرات زیبا و خاتم کاری ها و همچنین در ساخت دسته های برخی از فنجان ها کاربرد دارد.
رنگ معمولی عقیق خاکستری مایل به سفید و آبی است. عقیق دارای گونه های متنوعی است که توسط طرح ها و رنگ های متنوع آنها را از یکدیگر متمایز می کند. از انواع عقیق می تونا به عقیق خزه، عقیق سلیمانی،عقیق چشم و عقیق ستون اشاره کرد.
عقیق نسبت به سایر سنگ های جواهر از قیمت مناسب تری برخوردار است، تنها برخی از انواع آن که دارای طرح های به خصوص و غیر معمولی هستند قیمتشان کمی بیشتر از سایر انواع عقیق است.
برخی معتقدند که عقیق از خواص بی نظیری مانند بهبود عملکرد حافظه، بهبود تمرکز و افزایش استقامت برخوردار است. عقیق همچنین سنگ تولد متولدین ماه جوزا است و برای دارندگان آن آرامش و قدرت تمرکز را به ارمغان می آورد. اعتقاد بر این است برای جلوگیری از بی خوابی و به منظور افزایش شجاعت شخصی و محافظت در برابر خطر استفاده از عقیق بسیار مؤثر است.
انواع سنگ عقیق
این سنگ را با توجه به نوع شکل و ساختار لایه های آن می‌توان این گونه تقسیم بندی نمود:
۱ – خزه ای: اولین نوع از انواع عقیق است و دارای محتویاتی از بلورهای سبزرنگ به شکل خزه می باشد.
۲ – شجری (مُشا): نوعی سنگ به رنگ خاکستری یا بی‌رنگ و نیمه شفاف است که بر روی سطح آن اشکال درخت گونه نقش بسته است.
۳ -چشمی: این نوع از لایه های دایره گونه موازی هم که دارای یک نقطه تیره رنگ در مرکز هستند، تشکیل شده است.
۴ -آبدار: در این نوع سنگ مقداری آب وجود دارد که به زمان پیدایش آن مربوط است و در تراش های نازک از سنگ، آب داخل آن قابل رویت می باشد.
۵ -مجوف: سنگی که دارای حفره های متعدد و توخالی زیادی است.
۶ – دژی: نوعی که رو یا درون آن آن نقشه ای مانند دژهای قدیمی وجود دارد.
۷ -منظره ای: درون این نوع اشکالی به شکل درختان و مناظر طبیعی مشاهده می گردد.
۸ -لایه ای: در این نوع، لایه های سنگ موازی با یکدیگر می باشند.
انواع سنگ عقیق از نظر رنگ
– سبز 
– زرد 
– سرخ 
– سیاه 
تاریخچه و خلاصه ای از عقیق
عقیق به خانواده ی کوارتزها(سیلیکون دی اکسید)ی مواد معدنی تعلق دارد. گروه کوارتز دومین مواد معدنی فراوان در پوسته ی قاره ای زمین هستند و رتبه ی اول به فلدسپارها تعلق دارد. همه ی سنگ های جواهر کوارتز دارای ترکیب شیمیایی سیلیکون دی اکسید هستند، اما به دو شاخه ی اصلی بر اساس طبقه بندی های مختلف بلور و اشکال تمایز می یابند.
دو شاخه ی اصلی کوارتز عبارتند از کوارتز ماکرو کریستالی و کوارتز نهان بلور؛ عقیق به گروه دوم تعلق دارد. دیگر اینکه عقیق نوعی سنگ یمانی است که شامل طیف گسترده ای از سنگ های جواهر دیگر، از جمله عقیق سبز، یشم خطایی، یشم و عقیق جگری است.
کوارتز نهان بلور ساختارهای بلور فوق العاده ای دارد که حتی با کمک میکروسکوپ نیز قابل مشاهده نخواهد بود. از عقیق با عنوان ماکرو کریستالی یاد می شود، که نشان دهنده ی ساختار بلوری اندکی بزرگتر از سایر گونه های نهان بلور است.
تفاوت بین ماکرو و نهان بلور به وضوح تعریف نشده است، بنابراین می توان عقیق را در هر دو گروه جای داد. کوارتز ماکرو کریستالی اغلب شفاف تا تراشفاف بوده و شکل بلورهای آن بزرگتر از کوارتز نهان بلور است. از نمونه های سنگ جواهر ماکرو کریستالی می توان به آمتیست، سیترین، چشم شاهین، کوارتز دودی، کوارتز صورتی و چشم ببر اشاره نمود.
تشخیص عقیق
کوارتز نهان بلور به گونه های رشته دار و دانه دار تقسیم می شود؛ گونه ی رشته دار با عنوان کوارتز سنگ یمانی شناخته می شوند. سنگ یمانی طیف گسترده ای از رنگ ها و الگوها را شامل می شود. عقیق به عنوان گونه ی لایه ای سنگ یمانی شناخته می شود، و گونه های تک رنگ و سبک تر آن با نام سنگ یمانی معرفی می شوند.
انواع مختلفی از عقیق موجود هستند، که خرید عقیق را برای اغلب خریداران دشوار می سازد. به این دلیل که سنگ ها با نام تجاری خاص معرفی می شوند، مانند «banded agate»، «carnelian» و «sardonyx»، و همه ی آنها در تجارت سنگ یمانی، کوارتز سنگ یمانی و حتی کوارتز ساده هستند.
