کوبیک زیرکن
کوبیک زیرکن (Cubic Zirconia) فرم کريستالي zirconium dioxide ، که اغلب اوقات از لحاظ اپتيکي بي عيب است. اين گوهر معمولاً بي رنگ بوده ولي ممکن است در رنگ هاي مختلف ساخته شده باشد. توجه داشته باشيد که سنگ کوبیک زیرکن نبايد به دليل شباهت نامي با زيرکن (Zircon) اشتباه گرفته شود و استفاده از عبارت کوبیک زیرکن (cubic zirconium) براي ياد کردن از اين سنگ قطعاً اشتباه است.
به دليل قيمت کم، دوام زياد و شباهت بسيار به الماس، نوع مصنوعي Cubic Zirconia گوهر مهمي محسوب مي شود. زيرا اين سنگ از سال ۱۹۷۶ از لحاظ اقتصادي و جواهرشناسي همواره به عنوان رقيب مهمي براي الماس به شمار مي آمده است و به همين علت Cubic Zirconia جز پرتوليدترين مصنوعات در جواهرات است.
مشخصات تکنيکي گوهر کوبیک زیرکن
ضريب سختي موسCubic Zirconia ۸ تا ۸.۵ است که جز سنگ هاي سخت محسوب مي شود. گوهر کوبیک زیرکن داراي وزن مخصوص (specific gravity) ۵.۶ تا ۶ است که اين ميزان حدود ۱.۶ از وزن مخصوص الماس بيشتر است. يکي ديگر از راه هاي تشخيص سنگ هاي قيمتي از يکديگر اندازه گرفتن ميزان شکست نور با استفاده از دستگاه رفراکتومتر است. زيرا اين گوهر داراي شکست نور ۲.۱۷ است ولي الماس داراي شکست نوري ۲.۴۲ است که با استفاده از ابزار گوهرشناسي مي توان آنرا به راحتي اندازه گرفت.
– منشاء:
سنگ الماس را می توان هم به شکل طبیعی و هم به شکل مصنوعی به دست آورد. البته الماس های معدنی گران تر و در مقابل الماس های مصنوعی ارزان تر هستند. الماس های مصنوعی در آزمایشگاه تولید می شوند. آنها از نظر شیمیایی، اپتیک و در شکل ظاهری شان کاملاً مشابه الماس های معدنی هستند. بایستی توجه داشت که الماس های مصنوعی، الماس واقعی هستند و تنها تفاوت شان با الماس های معدنی یا طبیعی آن است که در آزمایشگاه پدید آمده اند.
سنگ های کوبیک زیرکونیا نیز درست مانند الماس های مصنوعی در آزمایشگاه ساخته می شود. اما کوبیک زیرکونیا بر خلاف الماس مصنوعی یک بدل شبیه سازی شده از الماس است. در واقع کوبیک زیرکونیا بطور ظاهری کاملاً مشابه الماس است اما در دیگر خصوصیات شباهتی کمی با الماس دارد. علت این موضوع از نظر شیمیایی آن است که سنگ الماس از عنصر کربن ساخته شده است؛ در حالیکه سنگ کوبیک زیرکونیا از اکسید زیرکونیم به دست می آید.
استحکام:
همانطور که می دانید، الماس سخت ترین ماده ای است که به طور طبیعی در جهان وجود دارد. در تست سختی، امتیاز الماس ۱۰ از ۱۰ تعیین شده است. اما کوبیک زیرکونیا نیز در تست سختی چیزی حدود ۸ تا ۸٫۵ امتیاز به دست آورده است. به همین دلیل، از لحاظ ضریب استحکام می توان سنگ کوبیک زیرکونیا را یکی از نزدیک ترین سنگ ها به الماس دانست.
البته الماس ها بسیار سخت خراش بر می دارند و هرگز خرد نمی شوند. آنها بی نهایت مقاوم هستند بطوریکه تنها یک الماس دیگر می تواند یک الماس را تخریب کند. پس اگر قرار است جواهری بطور روزمره و مداوم پوشیده شود انتخاب الماس بهتر خواهد بود. به طور مثال حلقه ازدواج یا نامزدی که الماس نشان باشند برای آنکه به درخشش خود ادامه دهد به مراقبت کمتری نیاز دارد و به همین علت می توانند هر روز و در هر فعالیتی پوشیده شوند.
کوبیک زیرکونیا نیز سنگ بسیار سختی به حساب می آید. اما نسبت به الماس کمی راحت تر آسیب می بیند و در مواردی خاص ممکن است که خراش بر دارد. برای حفظ درخشندگی سنگ کوبیک زیرکونیا به مراقبت و نگهداری بیشتری نیاز است اما با کمی توجه بیشتر شما به راحتی می توانید از کوبیک زیرکونیا به جای الماس استفاده کنید. برای مثال اگر شما جواهری با نگین کوبیک زیرکونیا دارید بهتر است که آن را بیشتر در مناسبت های ویژه و مهمانی های خود به تن بیاندازید تا جلوه آن برای سالهای طولانی حفظ گردد.
شاخص انکسار:
شاخص انکسار به زاویه ای که نور به سنگ وارد می گردد اطلاق می گردد. درخشندگی خاص جواهر شما از آنجا که نور درون سنگ شکسته و پس از آن بازتاب می شود پدید می آید. وقتی از شاخص انکسار صحبت می شود در واقع منظور آن است که نور چگونه (و به چه میزان) از سنگ بازتاب می یابد.
شاخص انکسار کوبیک زیرکونیم ۲٫۱۵ تا ۲٫۱۸ می باشد. در حالیکه شاخص انکسار الماس کمی بیشتر و در حدود ۲٫۴۲ است. با وجود اینکه هر دو سنگ درخشش قابل توجهی دارند می توان گفت که عمق درخشندگی الماس در مقایسه با کوبیک زیرکونیوم بیشتر به چشم می آید. در واقع کوبیک زیرکونیوم نمی تواند به اندازه الماس نور را در خود نگاه دارد.
بدون شک درخشندگی الماس حتی در میان تمامی دیگر سنگ های قیمتی منحصر به فرد است. اما سنگ های خوش ساخت کوبیک زیرکونیوم نیز می توانند در این زمینه با توجه به نزدیکی ضریب انکسارشان جایگزینی قابل قبول و مورد پسند باشند.
رنگ:
در حوزه سنگ های الماس، بی رنگ بودن به علت کاهش ناخالصی، کمیابی و زیبایی هر چه بیشتر سنگ به قیمت آن می افزاید. رنگ الماس با همین مقیاس در یک جدول نمره دهی از D (کمترین ناخالصی- کاملاً بی رنگ) تا Z (بیشترین ناخالصی – زردرنگ) تفکیک می شود. در بازار شما می توانید این درجات مختلف رنگی الماس ها را تهیه کنید. نمره D ارزشمندترین الماس از لحاظ رنگی خواهد بود. اغلب هر درجه تغییر نمره رنگ، تغییر به شدت زیادی را در قیمت الماس به وجود می آورد.
در مقابل از آنجا که کوبیک زیرکونیا در آزمایشگاه به دست می آید سازندگان آن می توانند تا حد زیادی رنگ محصول نهایی را کنترل کنند. سنگ های کوبیک زیرکونیا در اکثر موارد مشابه سنگ های الماس با نمره D و بی رنگ هستند. هر سنگ کوبیک زیرکونیا ظاهر بی رنگ بهترین نمونه الماس را با خود همراه دارد که می تواند همچون الماس چشم ها را به خود خیره می کند.
در اینجا به الماس های رنگی نیز می توان اشاره داشت. الماس های رنگی (به خصوص رنگ های قرمز، صورتی، سبز و آبی) اغلب بسیار گران قیمت هستند و هزینه تهیه آنها از وسع بسیاری از مصرف کنندگان بیشتر است. اما به عکس این الماس ها، سنگ های کوبیک زیرکونیمِ رنگی بسیار در دسترس، از نظر قیمتی مناسب و در عین حال شیک و برازنده هستند.
شفافیت:
واضح است که الماس های خالص گران ترین نمونه الماس هستند؛ چراکه به دست آوردن و یا کشف انها بسیار سخت است. در واقع می توان گفت که اکثر الماس ها با خود ناخالصی دارند. حتی الماس های خالص نیز دارای مقادیر کمی از ناخالصی در ترکیب خود هستند.
اما سنگ کوبیک زیرکونیا همواره از شفافیت مثال زدنی برخوردار است و در تمامی موارد به طور خالص تهیه می شود. به همین علت نیز یکی از راه هایی که جواهرشناسان می توانند الماس ها را از سنگ کوبیک زیرکونیا تشخیص دهند عامل ناخالصی است. سنگ کوبیک زیرکونیا هیچ گونه ناخالصی ندارد. در مقابل انواع الماس حتی نمونه های خالص آن از میزانی ناخالصی برخوردار هستند. نواقص حاضر در الماس راهی برای تشخیص اصالت آن هستند. اما هیچ الماسی نمی تواند به شفافیت ممتاز سنگ کوبیک زیرکونیا دست یابد.
پیش از هر چیز بایستی توجه داشت که از لحاظ مالی و اقتصادی، سنگ های کوبیک زیرکونیا با وجود داشتن عملکردی مشابه انواع الماس، بسیار مقرون به صرفه هستند. توجیه پذیری مالی بسیار متناسب این سنگ را به یکی از پرکاربردترین سنگ ها در صنعت جواهر سازی بدل کرده است و همچنین اکثریت افراد را نیز در سرتاسر دنیا به خوبی پذیرای خود کرده است.
اما از لحاظ مسائل آتیه ای و سرمایه گذاری الماس ها از ارزش بیشتری برخوردار هستند. چرا که با تأمین هزینه گزاف خرید الماس شما می توانید به جواهر خود همچون یک پس انداز بلندمدت نیز نگاه کنید. در برخی موارد به علت قیمت بالا الماس ها را از نسلی به نسل دیگر در قالب هدیه عروسی یا ارثیه فرزندان منتقل ساخته اند. به طور خلاصه مشکل اساسی انواع الماس قیمت بسیار بالای آنها است.
بنابراین انتخاب کوبیک زیرکونیا برای زینت بخشی جواهرآلات شما، از این نظر بسیار منطقی و عقلانی خواهد بود. همانطور که در بالا توضیح داده شد کوبیک زیرکونیا در عین داشتن ظاهر و زیبایی بسیار نزدیک به الماس (همراه با عواملی چون شفافیت، پاشش، استحکام و …) از نظر اقتصادی نیز بسیار بهینه می باشد و به مدیریت هزینه های مالی خانواده و یا فرد کمک می کنند. به طور خلاصه می توان گفت که سنگ های کوبیک زیرکونیوم برای شما زیبایی چشم نواز را همراه با صرفه جویی اقتصادی به ارمغان می آورند.
